нату́ра

(лац. natura = прырода)

1) рэальныя аб’екты рэчаіснасці, якія мастак назірае ў працэсе іх адлюстравання;

2) характар чалавека, тэмперамент (напр. уражлівая н., шырокая н.;

3) тавары, прадукты як сродак аплаты замест грошай.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

экзо́тыка

(гр. eksotikos = далёкі, чужаземны)

1) сукупнасць характэрных прадметаў, з’яў, рыс, уласцівых далёкім краінам, раёнам (напр. незвычайная прырода, звычаі, мастацтва паўднёвых краін з пункту гледжання жыхароў поўначы);

2) перан. нешта вычварнае, незвычайнае.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

АНДРАМЕ́ДЫ ТУМА́ННАСЦЬ,

найбліжэйшая да нашай Галактыкі гіганцкая спіральная галактыка, самая яркая ў Паўн. паўшар’і неба. Маса (3—5) ∙ 10​11 масаў Сонца, адлегласць ад Зямлі 700 кпк. Бачна простым вокам (як туманная «плямка») у сузор’і Андрамеды. Зоркавая прырода Андрамеды туманнасці выяўлена ў 1925.

т. 1, с. 356

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

аспе́кт, ‑у, М ‑кце, м.

Кніжн. Пункт погляду, з якога разглядаюцца прадметы, паняцце з’явы; разуменне чаго‑н. у пэўнай плоскасці. Другі важны аспект у рабоце з чалавекам — павышэнне яго сацыяльная, грамадзянскай адказнасці, усталяванне пачуцця дысцыпліны, высокай культуры ў працы. Машэраў. Але прырода ў Коласа, паэта-селяніна, не толькі прадмет любавання, яна, калі хочаце, мае сацыяльны аспект. Навуменка.

[Ад лац. aspectus — погляд.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

шпіна́т, ‑у, М ‑наце, м.

1. Травяністая расліна сямейства лебядовых, маладое сакавітае лісце якой ідзе ў ежу. Амаль 50 тыс. га займаюць у БССР разнастайныя гароднінныя культуры: ад капусты і памідораў да баклажанаў і шпінату. Прырода Беларусі.

2. Прыправа або ежа, прыгатаваныя з лісцяў гэтай расліны. Там давалі толькі шпінат, Без заправы, Без грама солі... Аўрамчык.

[Ням. Spinat.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

чалаве́чы

1. (относящийся к человеку, свойственный человеку) челове́ческий, челове́чий;

ч. род — челове́ческий (челове́чий) род;

~чая прыро́да — челове́ческая приро́да;

ч. го́лас — челове́ческий го́лос;

2. (гуманный) челове́чный, челове́ческий;

~чае абыхо́джанне — челове́чное обраще́ние

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

неаргані́чны, ‑ая, ‑ае.

1. Які не належыць да расліннага або жывёльнага свету, характарызуецца адсутнасцю жыццёвых працэсаў; нежывы. Неарганічныя рэчывы. Неарганічная прырода. // Які складаецца з рэчываў, што не належаць да расліннага або жывёльнага свету. Неарганічныя ўгнаенні.

2. перан. Які не ўваходзіць натуральна ў стыль, твор і інш. Разбіўка нашых вершаў на сечаныя радкі ішла сілком, была неарганічнай. Скрыган.

•••

Неарганічная хімія гл. хімія.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

глей, ‑ю, м.

1. Адклады на дне вадаёмаў, у састаў якіх уваходзяць найдрабнейшыя часцінкі мінеральных і арганічных рэчываў; іл. Азёрныя глеі, запаўняючыя большым або меншым слоем дно азёрнай катлавіны, складаюцца з сумесі арганічных і мінеральных часцінак. Прырода Беларусі.

2. Слой глебы светлай афарбоўкі, які ўтварыўся пад уплывам жыццядзейнасці анаэробных бактэрый. Сіняватая ад глею дарога ідзе паміж тарфянога балота і поля. Чорны.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

natura

natur|a

ж.

1. натура; прырода;

rysować z ~y — маляваць з натуры;

dziecko ~y — дзіця прыроды;

prawo ~y — закон прыроды;

z ~y rzeczy — натуральна;

~a ludzka — чалавечая прырода;

być bojaźliwym z ~y — быць баязлівым (баязліўцам) па натуры (прыродзе);

2. натура (прадукты);

placić w natura ze — плаціць натурай;

martwa ~a — нацюрморт

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

бе́дны

1. arm, ärmlich; dürftig (мізэрны); kümmerlich (убогі);

бе́дная прыро́да krge Natr;

2. у знач. наз. м. (бядняк) rme (sub) m -n, -n, Mttellose (sub) m -n, -n;

бе́дны селяні́н rmer Buer, Klinbauer m -n, -n

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)