◎ Кучугу́р’е ’вялікія шырокія купіны’ (ТС). Параўн. рус.кочура ’купіна’, кочка ’тс’ ад късь як аблаўтнага варыянта да куча (гл.). Зыходная форма *качурʼе. Форма кучугур е пад уплывам рада слоў на ‑горʼе (нагорʼе, пласкагорʼе і г. д.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Лобжа ’куча галля’ (ветк., Мат. Гом.). Да лоўж ’тс’ (гл.). Мена губнога назіраецца і ў ветк.ломжа ’тс’ (там жа), а таксама ў тапоніме Ломжа (ПНР) — насуперак Сташэўскаму (Sł geogr., 1959, 173) і Брукнеру (там жа).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
mint
I[mɪnt]
n.
1) мя́та f.
2) мя́тная цуке́рка
II[mɪnt]1.
n.
1) манэ́тны двор
2) мно́ства n.
mint of money — ку́ча гро́шай
mint of trouble — ку́ча непрые́мнасьцяў
2.
v.t.
1) чака́ніць (манэ́ты)
2) рабі́ць; твары́ць; фабрыкава́ць
3.
adj.
беззага́нны, як но́вы
in mint condition — у беззага́нным ста́не
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
Knäuel
m, n -s, -
1) клубо́к
sich wie ein ~ zusámmenringeln — скруці́цца клубко́м [у клубо́к]
2) нато́ўп, ку́ча
3) рой
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
Másse
f -, -n
1) ма́са, рэ́чыва
2) ку́ча, вялі́кая ко́лькасць
3) нато́ўп
in ~n kómmen* — прыхо́дзіць нато́ўпам
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
Варахо́бкі ’старыя малавартасныя рэчы’ (КЭС): «збірай свае варахопкі ды ідзі вон з хаты». Да *ворох ’куча, груда’ і суфіксаў ‑oba‑ і ‑ък. Аб суфіксацыі ‑oba‑ гл. SP, 1, 61–62. Пра *ворохФасмер, 1, 355; Шанскі, 1, В, 168–169. -
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
то́лкам, прысл.
1. Так, каб было зразумела. — Які ячмень, хто пастрыг, раскажы толкам? — звярнуўся да Волькі Міхал.Васілевіч.— Ды раскажы ты [Віктар] толкам, у чым справа? — нецярпліва крыкнуў Мірон.Маўр.// Сур’ёзна, не жартуючы. [Цётка Ганна:] — Яму гаворыш, гаворыш толкам, а ён [доктар] пра перадачу знайшоў час думаць.Лынькоў.
2. Добра, як належыць. Праверылі — кучы не ўсе толкам зложаны. У некаторых месцах куча гною асобна, а торф асобна.Ермаловіч.// Доказна, лагічна. Аб выніках даследавання даложана толкам.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Перавя́ць, смал.перевя́ть ’парваць, перацерці (пра вяроўку, ліну)’ (Этимология–1981, 72). Да пера- (гл.) і вять ’рваць, церці’, якое да прасл.*vęti < і.-е.u̯en‑ ’біць, раніць’, гоц.wunds ’раніць’, англ.wen (< прагерм.*wanja), кімр.ym‑wan ’біцца, змагацца’, карнуэлск.gwane ’праколванне’, англ.-сакс.Wenn ’пухліна’, ’гуз ад удару’ і інш. < і.-е.*u̯a‑/*u̯o‑/*u̯ə‑, параўн. лат.vâts ’рана’, літ.votìs ’адкрытая скула, нарыў’. З гэтым дзеясловам са значэннем ’рваць, церці’, рус.валаг.вя́ха ’куча, бярэмя, ноша’, а таксама ’ўдар, аплявуха, грымак, кухталь’ (семантыка ’біць’) звязваецца бел.полац.вяхотка2 (гл.) ’чарада, куча’, якое ў ЭСБМ (2, 336) падаецца з паметай “няясна” (Гарачава, Этимология–1981, 72–74).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Кру́шня1 ’схіл гары з плоскімі выступамі’ (Яшк.). Гл. крушня2.
Кру́шня2 ’куча камення’ (ТСБМ, Федар., Яшк., КЭС, лаг., Сцяшк., Сл. паўн.-зах.). Ст.-бел.крушня ’тс’, якое з літ.krū́snis ’тс’ (Булыка, Запазычанні, 179).
Кру́шня3 ’пажарышча’ (Мат. Гом.). Гл. крушня2.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Субо́р ’натоўп, зборышча’ (маст., Нар. сл.), ’сходка’: субор дзеўкам; ’сабор’, ’куча камення’ (Станк.), субо́рна субо́та ’першая субота ў вялікі пост’ (ТС). Гл. субар; да апошняга параўн. збо́рна (збо́рава) субо́та ’тс’: идуть у цэркву люди, паминають радителяу (Талстая, Полес., 220), ад *sъ‑borъ, гл. браць.