Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
запа́льваццанесов.
1. (загораться огнём) зажига́ться;
2. воспаля́ться;
3. (приобретать запал) запа́ливаться;
1-3 см. запалі́цца 1-3;
4.перен., см. зага́рвацца 5;
5.страд. зажига́ться; зата́пливаться; см. запа́льваць 1, 2
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
гарачыня́, ‑і, ж.
1. Высокая тэмпература паветра, нагрэтага сонцам, печчу і інш. З поля.. шугалі хвалі гарачага паветра. Сцяпан ажно захлынуўся ад гарачыні.Шамякін.Ад печы дыхала гарачынёй.Алешка.// Гарачы летні час; спёка. Над палеткамі вісіць жнівеньская гарачыня.Васілевіч.
2. Цеплыня, якая выклікаецца ў целе прылівам крыві ў час моцнага душэўнага ўзрушэння. Затросся дзед Талаш. Ком гарачыні пакаціўся дзесь у сярэдзіне каля сэрца.Колас.
3.перан. Парыў, запал. Гарачыня пачуццяў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
zapłon, ~u
м.
1. запальванне; загаранне; успышка;
zapłon samoczynny — самаўзгаранне;
2.запал; запальнік;
zapłon akumulatorowy — акумулятарны запальнік
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
ferwor, ~u
м.запал; азарт;
mówić z ~em — гаварыць з энтузіязмам;
w ~ze walki — у гарачцы бою
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
Hítze
f -
1) гарачыня́, спёка
vor ~ — ад спёкі
2) запа́л, заўзя́тасць
in der ~ — у гара́чцы
in ~ kómmen* [geráten*] — разгарачы́цца, ускіпе́ць
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
суці́швацьсуці́шыць (супакойваць) berúhigen vt, zur Rúhe bríngen*, beschwíchtigen vt;
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
Пры́ступ1 ’доступ (да чаго-небудзь)’ (Яруш., Гарэц., Байк. і Некр., Др.-Падб.), ’атака, штурм’ (ТСБМ), ’запал, заўзятасць’ (Сл. ПЗБ), ’магчымасць набліжэння да каго-небудзь, звычайна з адмаўленнем’ (ашм., Стан.), ані прыступу ’немагчыма падысці, звярнуцца да каго-небудзь’ (ТСБМ). Нулявы дэрыват ад прыступі́ць (гл.). Аналагічна ў іншых славянскіх мовах: рус.при́ступ, укр.при́ступ, чэш.přístup і г. д.
Пры́ступ2 ’момант абвастрэння, узмацнення хваробы, хваравітай з’явы; рэзкае, вострае праяўленне душэўнага стану, пачуцця’ (ТСБМ; віл., Сл. ПЗБ). Этымалагічна тое ж, што і папярэдняе. Але спецыялізацыя значэння ’прыступ хваробы’ адбылася ў рус., укр.при́ступ і польск.przystęp ’прыступ гневу, ярасці і да т. п.’
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
чыстата́, ‑ы, ДМ ‑стаце, ж.
Уласцівасць і стан чыстага (у 1, 4, 5, 6, 7, 8 і 9 знач.). Чыстага мовы. □ Першае, што кінулася Пракопу ў вочы, быў узорны парадак і чыстата на дварэ і каля будынкаў.Колас.Маўчала [асака] над чыстатой вады.Чорны.Цвёрда і настойліва ажыццяўляючы ленінскую знешнюю палітыку, Камуністычная партыя і Савецкі ўрад паслядоўна адстойваюць чыстату яе прынцыпаў.«Звязда».«Пранясі праз годы чыстату юнацтва, запал, нязгасную прагу да ведаў».Мыслівец.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)