транспланта́цыя
(п.-лац. transplantatio, ад transplantare = перасаджваць)
перасадка з наступным прыжыўленнем тканак і органаў жывёльных і раслінных арганізмаў на другое месца (аўтатрансплантацыя) або ў іншы арганізм таго ж віду (алатрансплантацыя) ці другога віду (гетэратрансплантацыя), або нават іншага роду (ксенатрансплантацыя).
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
póty
да той пары, да таго часу, датуль;
póty tu zostaniesz, póki nam nie powiesz wszystkiego — ты застанешся тут датуль, пакуль не раскажаш нам усё
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
domiar, ~u
м.
1. дадатковы падатак;
2. тэх. вінкель; навугольнік;
na domiar — у дадатак; да таго ж;
na domiar złego — у дадатак да ўсяго дрэннага
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
Stagnum litus edit, torrens properando recedit
Ціхая вада падмывае берагі, бурны паток, хутка пранёсшыся, адступае.
Тихая вода берега подмывает, бурный поток, быстро пронесясь, отступает.
бел. Ціха ходзіць, ды густа месіць. Ходзіць ціхенька, а думае ліхенька. Косю, косю ‒ ды ў аглоблі. Бойся не таго, хто крычыць, а таго, хто маўчыць.
рус. Тих, да лих, криклив, да отходчив. Не бойся срезня, бойся гнетня. Не бойся умного лихого, бойся смирного дурака. Не бойся того, кто песни поёт, а бойся того, кто дрем лет.
фр. Il n’est pire eau que l’eau qui dort (Нет хуже воды, чем та, что дремлет/спит).
англ. Still waters run deep (У тихой воды глубокое течение).
нем. Stille Wasser haben tiefen Grund (Тихие воды имеют глубокое дно).
Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)
Балебу́шачкі ’варэнікі з мясам’ (Мат. Гродз.), балэбу́шачка ’варэнік з мясам’ (Сцяшк. МГ). Таго ж паходжання, што і бала́буха, бала́бу́шка (гл.), г. зн. ад асновы балаб‑, якая часта выступае ў назвах круглых прадметаў і яды з цеста. Змена формы балаб‑ > балеб‑, мабыць, з’яўляецца вынікам дысіміляцыі (а — а > а — е).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Зато́е, злучнік ’аднак’, ’таму’. Рус. зато, укр. зате, чэш., славац. zato ’тс’, славен. zatọ̑je < *za todje ’для таго’, zatȏ ’таму’, серб.-харв. з̀ато ’тс’, балг. затова́, зату́й ’тс’, макед. затоа ’таму’. Складаны злучнік з прыназоўнікам за (< za) і займеннікам тое (to + je), гл. за, той. ESSJ, SGZ, 2, 757.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Раста́нкі мн. л. ’разыход, расстанне’ (Байк. і Некр.). Параўн. з рус. ро́зста́ни ’развітанне’ і ’пачастунак, перад доўгім развітаннем’, а таксама ’развілка дарог’. Сцвярджаецца (Даль₃, 1564), што таго, хто адпраўляўся ў дарогу, традыцыйна праводзілі да скрыжавання і развітваліся там. Адсюль растайна дарога (гл. расстайны), дзе трэба расстацца. Гл. расстанне.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
нарва́цца сов., разг.
1. нарва́ться;
~ва́ўся на заса́ду — нарва́лся на заса́ду;
н. на непрые́мнасць — нарва́ться на неприя́тность;
2. неожи́данно появи́ться, нагря́нуть;
не ~ва́ўся б гаспада́р — не пришёл бы (не появи́лся бы) хозя́ин;
◊ не на таго́ ~ва́ўся — не на того́ напа́л
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
пазыўны́, ‑ая, ‑ое.
1. Які служыць для таго, каб прыцягнуць да сябе ўвагу. Пазыўны сігнал.
2. у знач. наз. пазыўны́я, ‑ых. Умоўныя сігналы для апазнавання радыёстанцый, суднаў і інш. Пазыўныя Масквы абудзілі палахлівую ранішнюю цішыню. Шыцік. Не спіць зямля — у ёй вулканы дрэмлюць, планетысёстры пазыўныя шлюць. Барадулін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
паку́таваць, ‑тую, ‑туеш, ‑туе; незак.
1. Цярпець пакуты; мучыцца. Відаць было, што.. [чырвонаармеец] вельмі пакутаваў ад болю, можа нават дажываючы апошнія хвіліны. Якімовіч.
2. Пераносіць якія‑н. нягоды, цяжкасці. Беларуская вёска пакутавала ад беззямелля. Навуменка. Цяцерын вельмі пакутуе ад таго, што ў яго няма наглядных дапаможнікаў. Арабей.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)