Пачаць ізноў спакойна і роўна дыхаць (пасля бегу, хады і пад.). — Не спяшайся так, кабеціна, — сунімаў .. [маці] Адам, пакашліваючы, — здыхацца не магу я...Якімовіч./ Пра хворага. Чалавек цяжка захварэў. Нешта падперла пад бакі, сціснула грудзі, твар увесь смыліць, як бы полымем збоку хто яго пячэ, і ніяк не здыхацца, і гаварыць нельга.Ермаловіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
зняме́лы, ‑ая, ‑ае.
1. Пазбаўлены здольнасці гаварыць (ад здзіўлення, страху, нечаканай радасці і пад.); анямелы. [Тамара] стаяла сярод пакоя белая, як сцяна, знямелая.Арабей.
2. Які страціў адчувальнасць, гібкасць; здранцвелы. [Вісарыён] не мог павярнуць галавы, так балела знямелая шыя.Самуйлёнак.
3.перан. Застылы, пануры, маўклівы. Сярод цішы начной знямелай Калыска скрыпнула — раз, два.Колас.Трынаццаты дзень у дарозе. Трынаццаты дзень сярод знямелых гор.«Беларусь».
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
парыва́цца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; незак.
1. Імкнуцца, намервацца што‑н. зрабіць. Палашка пазірае на Панаса і хвалюецца, парываецца нешта сказаць і не зусім яшчэ адважылася, каб гаварыць.Галавач.Не раз парываліся Антон з Іванам кінуць вучобу зусім і дапамагаць сястры ў гаспадарцы.Місько.Стары Міклюта двойчы парываўся схапіцца з Міхалам, але Міхал адбягаў, выкручваўся.Сіняўскі.
2.Зал.да парываць (у 1 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
прамо́ўца, ‑ы, м.
Той, хто гаворыць прамову, выступае з прамовай. Хтосьці падняўся ў пярэдніх радах і, махаючы пальчаткай, крычаў, патрабуючы спыніць прамоўцу.Галавач.Калі пасяджэнне аднавілася, услед за двума прамоўцамі старшыня прадаставіў слова Паходню.Хадкевіч.// Той, хто валодае талентам гаварыць прамовы. Таленавіты прамоўца. □ І пайшоў і пайшоў наш прамоўца, знайшоўшы выпадак выказаць да канца ўсе свае думкі, расказаць аб сваіх пачуццях.Лынькоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
рубі́ць1, рублю, рубіш, рубіць; незак., што.
Падшываць край чаго‑н.; рабіць рубец. Рубіць хустку.
рубі́ць2, рублю, рубіш, рубіць; незак., што.
1. Будаваць што‑н. з дрэва, бярвення. Захар аблюбаваў месца для новай хаты і пачаў рубіць зруб.Краўчанка.Уладзік толькі дрэва навалачыў, каб новую хату рубіць.Брыль.
2. Здабываць (руду, вугаль).
•••
Рубіць з пляча — гаварыць, дзейнічаць неразважліва, рэзка, занадта катэгарычна.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
хры́пнуць1, ‑ну, ‑неш, ‑не; зак.
Аднакр.да хрыпець.
хры́пнуць2, ‑ну, ‑неш, ‑не; незак.
Пачынаць гаварыць хрыпла, траціць чыстату голасу. Паліна заглянула ў блакноцік.. А палове сёмай — нарада. Як надакучылі яны!.. Амаль кожны дзень — адна за другой. Спрачаюцца, аж хрыпнуць людзі.Савіцкі.Аж хрыпнуць пад вятрамі каштаны. Нясе ў глыбіні адарваны буй...Бураўкін.// Станавіцца хрыплым (пра голас). У спевака голас пачаў хрыпнуць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
распространя́ться
1. распаўсю́джвацца;
2. пашыра́цца;
3.(наполнять собой, своим запахом) разыхо́дзіцца; напаўня́ць (што чым); распаўсю́джвацца;