во́льны, -ая, -ае.

1. Свабодны, незалежны.

Вольныя людзі.

Вольная праца.

2. Свабодны, нічым не абмежаваны.

Вольнае жыццё.

В. вецер.

Вольнаму воля (пра чалавека, які можа паступаць па сваім меркаванні).

3. Нікім, нічым не заняты.

Вольнае месца ў вагоне.

Вольная пасада (вакантная). Вольная хвіліна.

4. Не абмежаваны якімі-н. перашкодамі, прадметамі, бязмежны; які знаходзіцца на свабодзе.

В. акіян.

В. ход.

5. Не абмежаваны якімі-н. правіламі, законам.

В. продаж сельскагаспадарчых прадуктаў.

6. Нястрыманы, які выходзіць за межы прынятых норм.

Вольнае абыходжанне.

7. Свабодалюбны.

Вольная думка, натура.

8. Не заціснуты, не замацаваны ў чым-н.

В. канец вяроўкі.

○

Вольныя рухі або практыкаванні — гімнастычныя практыкаванні без прылад.

Вольны верш — від рыфмаванага сілаба-танічнага верша, у якім у адвольнай паслядоўнасці спалучаюцца радкі з рознай колькасцю стоп.

Вольны горад — самастойны горад-дзяржава ў Сярэднія вякі.

Вольны пераклад — не літаральны пераклад.

Вольны стыль — у спартыўных спаборніцтвах: стыль плавання, які выбірае сам плывец.

Па вольным найме — аб службе неваенных у ваеннай установе.

|| наз. во́льнасць, -і, ж. (да 2, 5 і 7 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

літара́льны

(польск. literalny, ад лац. litteralis)

1) дакладны, даслоўны (напр. л. пераклад);

2) прамы, не пераносны (напр. л. сэнс).

Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)

наблі́зіць, -бліжу, -блізіш, -блізіць; -бліжаны; зак.

1. каго-што. Зрабіць больш блізкім у прасторавых адносінах.

2. перан., што. Зрабіць такім, які адпавядае інтарэсам, патрабаванням каго-, чаго-н.

Н. ідэі да рэчаіснасці.

3. што. Зрабіць больш блізкім па часе.

Н. перамогу над ворагам.

4. каго. Спрыяць больш блізкім адносінам з кім-, чым-н.

5. каго-што. Зрабіць падобным, блізкім да каго-, чаго-н.

Н. пераклад да арыгінала.

|| незак. набліжа́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

|| наз. набліжэ́нне, -я, н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

машы́нны маши́нный;

~нныя дэта́лі — маши́нные дета́ли;

~ннае ма́сла — маши́нное ма́сло;

~ннае аддзяле́нне — маши́нное отделе́ние;

м. перакла́д — лингв. маши́нный перево́д;

м. час — маши́нное вре́мя

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

Перахо́ў (піряхо́ў) ’перахоўванне, хаванне ад каго-небудзь’ (Юрч. СНЛ), укр. перехо́в ’хаванне, укрывальніцтва’. Суадносіцца з польск. przećhow, przechówek ’тс’, якія з зах.-прасл. *xovati > бел. хава́ць (гл.). Сюды ж перахоўка ’пераклад рэчы з аднаго тайнага месца ў другое’, ’тайнае трыманне пад вартай’ (Нас.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

карэ́ктны

(лац. correctus = папраўлены)

1) ветлівы, тактоўны (напр. к-ая заўвага, к-ыя паводзіны);

2) правільны, дакладны (напр. к. пераклад).

Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)

АРБІ́НІ (Orbini) Маўра

(?—1614),

далмацінскі гісторык, родапачынальнік паўднёваслав. гіст. навукі. У кн. «Славянскае царства» (1601, на італьян. мове) спрабаваў даць гісторыю ўсіх слав. народаў, паказаць іх адзінства; прапанаваў тэорыю скандынаўскага паходжання славян, памылкова далучаў да славян многія неслав. народы. У сваім творы змясціў пераклад сербскай хронікі 12 ст.

т. 1, с. 457

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

Пры́шласць ’будучыня’ (Ласт.), пры́шласць (Арсеннева). Укр. при́шлість ’тс’. З польск. przyszłość ’тс’ (Кюнэ, Poln., 89). Апошняе ад przyszły ’такі, які прыйдзе, будзе’ (гл. прышлы). Паводле Банькоўскага (2, 952), у польскай мове слова распаўсюдзілася ў XVIII ст. як пераклад франц. lʼavenir ’будучыня’, параўн. лац. venire ’прыходзіць’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

translation

[trænsˈleɪʃən]

n.

1) пераклада́ньне n. (на і́ншую мо́ву)

2) перакла́д -у m.

3) трансьля́цыя f. (у ра́дыё, тэлеві́зіі)

4) Phys. паступа́льны рух

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс) 

сінхро́нны

(гр. synchronos, ад syn = разам + chronos = час)

які адбываецца адначасова, супадае ў часе (напр. с-ае вярчэнне матораў, с. пераклад).

Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)