прывы́чны, ‑ая, ‑ае.
1. Які стаў прывычках, увайшоў у прывычку. Полаз і Вітушка паабедалі з прывычнай сялянскай паважнасцю. Шамякін. Пётра падышоў да сцірты і сказаў прывычнае «добры дзень». Пташнікаў. Увесь наш прывычны парадак механічнай работы пачаў трашчаць на ўсіх застаўках. Скрыган. // Добра знаёмы, звычайны. Халасцяцкі пакой, пусты, .. па-роднаму прывычны, зараз здаваўся.. [Банжыну] чужым. Шыцік.
2. Які выпрацаваў прывычку да чаго‑н., прывык да чаго‑н. Але прывычны паляўнічы зрок Адгадваў сярод густой травы, Па росах збітых воўчыя сляды. Танк. Лучына дыміць і чадзіць. Непрывычнаму чалавеку было б кепска пры гэтым асвятленні, а прывычнаму — лепей і не трэба. Бядуля. Упартыя мазгі, як прывычны конь, заварочваюць на старую дарожку. Крапіва.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
шапкава́ць, ‑кую, ‑куеш, ‑куе; незак.
Разм.
1. Уніжальна прасіць каго‑н. аб чым‑н. [Зыдор Пніцкі:] — У мяне, каб не схлусіць вам, сані вельмі нялюдскія, а шапкаваць перад людзьмі, каб пазычыць .. дык... Чорны.
2. Рабалепстваваць, нізкапаклоннічаць. [Карл Раманоўскі:] — Можа, нам усім прыйдзецца дамоў вярнуцца. Вельмі бо надаела шапкаваць перад панам. Як ні ўгаджай — усё роўна кепска. С. Александровіч. // Вітацца, знімаючы шапку. [Кацярына:] Як апранеш ты [Рыгор] бурку з башлыком, боты добрыя абуеш, запражэш стаенніка ў вазок, ды як паедзем на кірмаш, дык усё мястэчка залюбуецца, гледзячы на нас. Нашы вясковыя хамулы толькі шапкаваць будуць перад намі. Крапіва. // перан. Залішне слугаваць каму‑н.; падхалімнічаць перад кім‑н. [Леапольд Гушка:] — То нам не трэба тут лішне шапкаваць перад гэтым дапытнікам. Чорны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
widzieć
widzi|eć
незак. бачыць;
było co ~eć — было на што паглядзець;
dobrze (źle) kogo ~eć — а) добра (кепска) прымаць каго;
б) добра (кепска) думаць пра каго;
widzieć źdźbło w oku bliźniego, a belki w swoim nie widzieć — бачыць саломіну ў воку іншага, а ў сваім бервяно не заўважае;
któż to ~ał! — дзе гэта бачана!
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
Паро́цца ’калоць, пароць адзін аднаго чым-небудзь вострым; разрывацца, разыходзіцца ў шве; капацца ў чым-небудзь; марудна рабіць што-небудзь, корпацца’. Зваротны дзеяслоў да пароць (гл.); але адносна паро́цца ў яго апошнім значэнні існуе версія Махэка₂ (434) аб яго адменным паходжанні. Параўн. рус. дыял. поро́ться ’займацца чым-небудзь, спяшацца з чым-небудзь’, укр. пор́отися ’займацца хатняй гаспадаркай; гатаваць; поркацца’, польск. porać się, parać się ’займацца чым-небудзь’, в.-луж. porać, н.-луж. poroś ’рабіць нешта, гатаваць, даглядаць’, чэш. parati se ’рабіць нешта, займацца нечым; корпацца, поркацца’. Зыходным значэннем Махэк лічыць ’рабіць нешта’ якое, на яго думку, можа узыходзіць да пара́ (гл.). Але параўн. яшчэ по́ркацца < по́ркаць у аналагічным значэнні. Сюды ж паро́цька ’чалавек, які павольна працуе, які кепска ведае сваю справу’ (Гарэц.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
ко́нчить сов., в разн. знач. ско́нчыць, ко́нчыць;
на э́том он ко́нчил на гэ́тым ён ско́нчыў;
ко́нчить рабо́ту ско́нчыць рабо́ту (пра́цу);
ко́нчить пло́хо ско́нчыць дрэ́нна (ке́пска);
ко́нчили на том, что… ско́нчылі на тым, што…;
ко́нчить жизнь (век) ско́нчыць жыццё;
ко́нчить прое́кт ско́нчыць прае́кт;
ко́нчить университе́т ско́нчыць (зако́нчыць) універсітэ́т;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
аддзялі́ць, ‑дзялю, ‑дзеліш, ‑дзеліць; зак., каго-што.
1. Вылучыць з агульнай адзінай масы што‑н. або адасобіць тое, што знаходзіцца ў злучэнні з чым‑н. Аддзяліць бялок ад жаўтка. □ [Клаўдзя:] — Колькі я табе гаварыла, каб аддзяліць калгасных кароў ад агульнага статка. Шамякін. // Адасобіць, раз’яднаць. Аддзяліць царкву ад дзяржавы.
2. Вылучыць, пазнаць. Аддзяліць істотнае ад выпадковага, галоўнае ад другараднага. Аддзяліць праўду ад хлусні.
3. Раздзяліўшы, засланіўшы, адмежаваць. Новы напор ветру густой заслонай пылу аддзяліў.. [Берднікава] ад групы людзей. Мікуліч.
4. Выдзеліць каму‑н. долю з агульнай гаспадаркі і даць магчымасць весці самастойную гаспадарку. [Данілка:] Дык.. [Сымона і Зоську] аддзяліць трэба, калі ім кепска з намі жыць. Купала. [Мікіту Лазуну] не дае спакою грамадскі выган, дзе ён хацеў бы паставіць другую хату, каб аддзяліць жанатага сына. Хромчанка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
няпра́вільны, ‑ая, ‑ае.
1. Які не адпавядае якім‑н. правілам, нормам. Няправільнае развіццё арганізма. Няправільнае вымаўленне. □ — Мы вельмі рады, — сказаў.. [Бесо] няправільнай расійскай мовай. Самуйлёнак. // Які не адпавядае правілам сіметрыі. Няправільныя рысы твару.
2. Які не адпавядае ісціне; няверны, памылковы. Суддзя звыкла папярэджвае [сведак] аб адказнасці за няправільныя паказанні. Дадзіёмаў. [Люба:] — А няхай бы вы, будучы ў Мінску, зайшлі да .. [Стафанковіча] і сказалі, што млын кепска меле. [Млынар:] — Гэты абармот даў мне няправільны адрас, і я яго не знайшоў. Чорны.
3. Не такі, як трэба; несправядлівы. Няправільная палітыка. □ [Якуб:] — Па-баявому, па-ваеннаму так... Калі ты атрымаў няправільны, на твой погляд, баявы загад, ты мусіш перш яго выканаць, а потым абскардзіць... Зарэцкі.
•••
Няправільны дзеяслоў гл. дзеяслоў.
Няправільны дроб гл. дроб.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
badly [ˈbædli] adv. (worse, worst)
1. дрэ́нна, ке́пска, бла́га
2. ве́льмі, на́дта;
The building is badly in need of repair. Будынку вельмі патрэбен рамонт;
be badly ill мо́цна хварэ́ць;
She is badly ill. Яна моцна хварэе.
♦ be badly off быць бе́дным;
be badly off for smth. не мець дастатко́ва чаго́-н.;
He is badly off for friends. Яму не хапае сяброў.
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
weather1 [ˈweðə] n. надво́р’е; паго́да;
fine weather до́брая паго́да;
foul/rough weather не́пагадзь;
If the weather breaks… Калі зменіцца надвор’е…;
flying weather лётная паго́да
♦
in all weathers BrE пры ўся́кім надво́р’і; ва ўсяля́кіх умо́вах;
be/feel/look under the we ather infml ке́пска сябе́ адчува́ць;
have the weather of smb. мець перава́гу пе́рад кім-н.;
make heavy weather ускладня́ць спра́ву; залі́шне напру́жвацца
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
sandwich1 [ˈsænwɪdʒ] n. са́ндвіч, бутэрбро́д;
a ham sandwich бутэрбро́д з вяндлі́най;
a sandwich box скры́нка для бутэрбро́даў;
a hero sandwich «сняда́нак геро́я» (гарачая страва са смажанага хлеба з мясам, сырам, памідорамі і да т.п.);
a three-decker sandwich AmE шматсло́йны бутэрбро́д з мя́сам, памідо́рамі, маянэ́зам і да т.п.
♦
a sandwich of good and bad ≅ уся́к быва́е – i до́бра, i ке́пска;
ride/sit sandwich е́хаць або́ сядзе́ць заці́снутым памі́ж двума́ сусе́дзямі
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)