Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ПрадмоваСкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

бала́дны, ‑ая, ‑ае.

Уласцівы баладам. Баладны сюжэт.

балазе́, злучн. далуч.

Разм. Далучае сказы з дадатковымі паведамленнямі; па значэнню адпавядае словазлучэнням «тым больш што», «добра што», «добра якраз», «добра, што хоць». Электрыфікатар пайшоў да санітара, балазе жыў ён блізка — праз дзверы. Колас. Пан Зяленскі бубніць паціху пра коней, ды пра белых авечак, балазе здаецца яму, што я сплю. Лынькоў. [Жанчына:] — Уцякайце адсюль. Хавайцеся, балазе туман! Корзун.

бала́ка, ‑і, ДМ ‑у, Т ‑ам, м.; ДМ ‑лады, Т ‑ай (‑аю), ж.

Разм. Вясёлы гаварун, жартаўнік. Побач з Паўлам у траншэі, як і заўсёды быў ягоны неразлучны сябра Саша Пасмітны, шахцёр з Данбаса, ротны весялун і балака. Васілёнак.

бала́канне, ‑я, н.

Дзеянне паводле знач. дзеясл. балакаць.

бала́каць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак.

Разм. Весці гутарку, размаўляць. [Тарас:] — Балакаў я тут нядаўна з людзьмі.. Нялёгка нам прыйдзецца, але... Калі трэба, дык будзем ваяваць, хто як можа. Гурскі.

балала́ечнік, ‑а, м.

1. Музыкант, які іграе на балалайцы. Аркестр у складзе двух цымбалістаў, балалаечніка і гарманіста рыхтаваў народныя песні. Курто.

2. Майстар, які робіць або рамантуе балалайкі.

балала́ечніца, ‑ы, ж.

Жан. да балалаечнік (у 1 знач.).

балала́ечны, ‑ая, ‑ае.

Які мае дачыненне да балалайкі. Балалаечныя струны. // Які складаецца з балалаек. Балалаечны аркестр.

балала́йка, ‑і, ДМ ‑лайцы; Р мн. ‑лаек; ж.

Народны трохструнны музычны інструмент з корпусам трохвугольнай формы. Міхась пераважна маўчаў, а выпіўшы — здымаў са сцяны старую, разладжаную балалайку, трымкаў па струнах вялізным пальцам. Брыль.

баламу́т, ‑а, М ‑муце, м.

Разм.

1. Чалавек, які ўносіць беспарадак, разлад. Хлопца брала крыўда за бацьку, злосць на Чыкілевіча, як галоўнага звадыяша і баламута. Колас.

2. Прайдоха, інтрыган, спакуснік. [Волька:] — Звязалася з баламутам гэтым, трэба ж, гарадскога хлеба захацелася. У вёсцы, можа, за настаўніка выйшла б... М. Стральцоў.