Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ПрадмоваСкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

ба́бачка, ‑і, ДМ ‑чцы; Р мн. ‑чак; ж.

Разм.

1. Памянш.-ласк. да бабка ​1.

2. Гальштук у выглядзе банта. Апрануты яны, як дыпламаты: у новых гарнітурах. Косця і Генрых нават у чорных, па апошняй модзе, у Генрыха і гальштук-бабачка. Шамякін.

баба́шка, ‑і, ДМ ‑шцы; Р мн. ‑шак; ж.

У друкарскай справе — брусок, які выкарыстоўваецца пры наборы для запаўнення пустых месц. Я .. прапаную разгрузіць яго [пісьменніка] «хоць трохі»: пайсці разам заўтра ў друкарню і дайсці да мудрагелі кегляў, шпацый і розных там бабашак, узяць напалам груз тэхнікі газетнай. Шынклер.

баб’ё, ‑я, н., зб.

Разм. пагард. Бабы, жанчыны. [Сёмка:] — Табе баб’ё столькі пагаварыць, што вушы загразнуць. Гартны.

бабёр, ‑бра, м.

1. Паўводны звер атрада грызуноў, які жыве ў лесе каля рэк і іншых вадаёмаў і мае каштоўнае футра. Рачны бабёр. Паселішча баброў.

2. Футра гэтага звера, а таксама адзенне з такога футра.

•••

Балотны бабёр — тое, што і нутрыя.

Плача як бабёр гл. плакаць.

ба́бін, ‑а.

Разм. Які мае адносіны да бабы, належыць бабе. [Бабуля:] — Марылька — дзедава дачка ад першай жонкі, бабіна падчарыца, дзяўчынка ціхая, слухмяная, працавітая. Брыль.

•••

Бабіна лета гл. лета.

бабі́на 1, ‑ы, ж.

Адно бабовае зерне.

бабі́на 2, ‑ы, ж.

1. У тэкстыльнай прамысловасці — шпуля канічнай формы з намотанымі ніткамі.

2. У аўтамабільнай прамысловасці — прылада батарэйнага запальвання ў рухавіку.

3. У горнай справе — барабан для намотвання каната ў падымальных машынах.

[Фр. bobine.]

бабіна́жніца, ‑ы, ж.

Работніца, якая наглядае за бабінамі ​2 (у 1 знач.).

бабі́нец, ‑нца, м.

Разм. Пярэдняя частка царквы перад паперцю.

бабі́нны, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да бабіны ​2 (у 1 знач.). На бабінных прадзільных машынах ніткі атрымліваюцца някручанымі.

бабі́т, ‑у, М ‑біце, м.

Спецыяльны сплаў волава, свінцу, цынку і іншых элементаў, які ўжываецца для заліўкі падшыпнікаў. Спінінгавыя грузы адліваюцца з свінцу, бабіту, волава і іншых цяжкіх металаў. Матрунёнак.

[Ад уласн. імя.]