шарава́ты
прыметнік, якасны
|
адз. |
мн. |
| м. |
ж. |
н. |
- |
| Н. |
шарава́ты |
шарава́тая |
шарава́тае |
шарава́тыя |
| Р. |
шарава́тага |
шарава́тай
шарава́тае |
шарава́тага |
шарава́тых |
| Д. |
шарава́таму |
шарава́тай |
шарава́таму |
шарава́тым |
| В. |
шарава́ты (неадуш.)
шарава́тага (адуш.) |
шарава́тую |
шарава́тае |
шарава́тыя (неадуш.)
шарава́тых (адуш.) |
| Т. |
шарава́тым |
шарава́тай
шарава́таю |
шарава́тым |
шарава́тымі |
| М. |
шарава́тым |
шарава́тай |
шарава́тым |
шарава́тых |
Крыніцы:
krapivabr2012,
piskunou2012,
prym2009,
sbm2012,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
шарава́ты, ‑ая, ‑ае.
З шэрым адценнем, па колеру блізкі да шэрага. Вечарам, як толькі прагоняць статак, вісіць над дарогамі, над вуліцай шараватая пялёнка дыму. Навуменка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
белава́та-шарава́ты
прыметнік, якасны
|
адз. |
мн. |
| м. |
ж. |
н. |
- |
| Н. |
белава́та-шарава́ты |
белава́та-шарава́тая |
белава́та-шарава́тае |
белава́та-шарава́тыя |
| Р. |
белава́та-шарава́тага |
белава́та-шарава́тай
белава́та-шарава́тае |
белава́та-шарава́тага |
белава́та-шарава́тых |
| Д. |
белава́та-шарава́таму |
белава́та-шарава́тай |
белава́та-шарава́таму |
белава́та-шарава́тым |
| В. |
белава́та-шарава́ты (неадуш.)
белава́та-шарава́тага (адуш.) |
белава́та-шарава́тую |
белава́та-шарава́тае |
белава́та-шарава́тыя (неадуш.)
белава́та-шарава́тых (адуш.) |
| Т. |
белава́та-шарава́тым |
белава́та-шарава́тай
белава́та-шарава́таю |
белава́та-шарава́тым |
белава́та-шарава́тымі |
| М. |
белава́та-шарава́тым |
белава́та-шарава́тай |
белава́та-шарава́тым |
белава́та-шарава́тых |
Крыніцы:
piskunou2012.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
дарашава́ты, ‑ая, ‑ае.
Шараваты (пра масць каня). Невялікі дарашаваты конік стараўся з усіх сіл і імчаў наўгалоп. Карпаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ды́мчаты, ‑ая, ‑ае.
Шараваты, колерам падобны на дым. Дымчатыя акуляры. □ Вецер хутка гнаў цёмна-сінія дымчатыя хмары. Мележ.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Марозавы ’шараваты (пра масць)’ (гродз., Сл. ПЗБ). Да мароз 1 (гл.). Аналагічна ўкр. моро́зуватий ’серабрысты (колер)’, польск. mroziasty, mroziaty ’з сівізной (пра масць каня)’, чэш. mrazek ’сіва-белы конь’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Лябёдка 1 ’машына для падымання і перамяшчэння грузу’ (ТСБМ, Сцяшк.). Запазычана з рус. мовы (Крукоўскі, Уплыў, 72), дзе ўтворана ад ле́бедь (птушка). Аналагічна ў ням. Kran — Kranich, франц. grue, чэш. jeřab ’журавель’ і ’кран’ (Трубачоў — дадатак у Фасмера, 2, 470).
Лябёдка 2 ’маяран садовы, Majorana hortensis Moench’. (гродз., Кіс.). Да лебяда́ (гл.). Матывацыя: квітнеючая расліна па форме (контуру) падобна да лебяды, а пушыстае лісце мае такі ж шараваты колер. Параўн. падобныя назвы рус. кастр. лебёдка ’пустазелле ў збожжавых’, варон. лебеде́ц ’стрэлкі, Capsella bursa-pastoris L.’
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
дабра́цца, ‑бяруся, ‑бярэшся, ‑бярэцца; ‑бяромся, ‑берацеся; зак.
1. Марудна або з цяжкасцю дасягнуць якога‑н. месца. Толькі пад самую раніцу дабраўся.. [Васіль], дапоўз да ўскраіны роднай вёскі. Лынькоў. Дзе пехатою, а дзе на спадарожных машынах, дзядзька за тыдзень дабраўся з Гродна ў свае Дабрынічы. Дамашэвіч. // Капаючы, разграбаючы і пад., наблізіцца да чаго‑н., здабыць што‑н. Капцы не былі яшчэ канчаткова прыкіданы зямлёй, і дабрацца да бульбы было зусім проста. Ермаловіч. // Пашыраючыся, распаўсюджваючыся, наблізіцца да каго‑, чаго‑н. У цяньку, куды пасля ночы не паспела дабрацца сонца, траву пакрывае шараваты іней. Ляўданскі. // Дайсці пры чытанні, размове і пад. да якога‑н. месца, падзеі. Здалося Цімоху — дабраўся да «цэнтра» размовы Койніш. Шынклер. // перан. Прыкладаючы намаганні, дасягнуць разумення чаго‑н. Дабрацца да ісціны. □ [Антон з Мікітам] няхутка дабраліся да сэнсу ігры гэтых літар і слоў. Ракітны.
2. Разм. Атрымаць магчымасць узяцца за каго‑, што‑н., расправіцца з кім‑н. [Другі рыбак:] Яшчэ дабяромся мы да паноў! Не вырвуць каты з нашых рук мазольных Азёр і невадоў! Танк.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)