шабло́н, -а і -у, м.
1. -а, мн. -ы, -аў. Узор, па якім штампуюцца аднолькавыя вырабы.
2. -у, перан. Агульнавядомы, збіты ўзор, штамп, які слепа пераймаюць.
Пазбягаць шаблону ў рабоце.
|| прым. шабло́нны, -ая, -ае (да 1 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
шабло́н
‘прылада; чарцёж’
назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне
|
адз. |
мн. |
| Н. |
шабло́н |
шабло́ны |
| Р. |
шабло́на |
шабло́наў |
| Д. |
шабло́ну |
шабло́нам |
| В. |
шабло́н |
шабло́ны |
| Т. |
шабло́нам |
шабло́намі |
| М. |
шабло́не |
шабло́нах |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
шабло́н
‘агульнавядомы, збіты ўзор’
назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне
|
адз. |
мн. |
| Н. |
шабло́н |
шабло́ны |
| Р. |
шабло́ну |
шабло́наў |
| Д. |
шабло́ну |
шабло́нам |
| В. |
шабло́н |
шабло́ны |
| Т. |
шабло́нам |
шабло́намі |
| М. |
шабло́не |
шабло́нах |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
шабло́н техн., перен. шабло́н, -ну м.;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
шабло́н м.
1. род. шабло́на тех. шабло́н;
2. род. шабло́ну перен. шабло́н
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
шабло́н, ‑а і ‑у, м.
1. ‑а. Прылада ў выглядзе лекала, патрона і інш., па якой штампуюцца аднолькавыя па форме, памеру і пад. вырабы. Выразаць шаблон. □ Выконваючы першую самастойную работу, .. [Міхал Гуд] раптам прапанаваў зрабіць металічны шаблон для раздзелкі карнізаў унутраных вуглоў будынкаў. Харкевіч. // Прыстасаванне, інструмент для праверкі правільнасці формы і памеру гатовых вырабаў. Разьбовы шаблон. Радыусныя шаблоны. □ Напарніца Ніны Валянціна Пархоц бярэ цэлулоідны празрысты шаблон і накладае на экран. «Маладосць».
2. ‑у; перан. Неадабр. Агульнавядомы, збіты ўзор, які слепа пераймаюць; штамп. [Захараў:] — Нас, членаў бюро, непакоіць, што ў вас пачаў выпрацоўвацца трафарэт, шаблон у рабоце. Сіўцоў. Можна было б пахваліць аўтара [А. Вярцінскага] і за разнастайнасць саміх тыпаў верша, якімі ён карыстаецца: тут і класічная рыфмаваная сілаба-тоніка, і белы верш, і верлібр. У гэтым таксама відаць імкненне быць арыгінальным, пазбягаць аднапланавасці і паэтычных шаблонаў. Бугаёў.
3. ‑а. Спец. Чарцёж архітэктурнай дэталі ў натуральную велічыню.
[Ням. Schablone.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
трафарэ́т
‘агульнапрыняты ўзор; шаблон’
назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне
|
адз. |
| Н. |
трафарэ́т |
| Р. |
трафарэ́ту |
| Д. |
трафарэ́ту |
| В. |
трафарэ́т |
| Т. |
трафарэ́там |
| М. |
трафарэ́це |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
шабло́нны, -ая, -ае.
1. гл. шаблон.
2. перан. Які з’яўляецца шаблонам (у 2 знач.); збіты, банальны.
Шаблонныя фразы.
Ш. падыход да справы.
|| наз. шабло́ннасць, -і, ж. (да 2 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Трафарэ́т ‘шаблон, узор’ (ТСБМ), трафарэ́тка ‘тс’ (ТСБМ, Ласт.). У аснове слоў запазычанае італ. traforetto ад traforare ‘свідраваць, праколваць’ (ЕСУМ, 5, 624).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
штамп, -а, мн. -ы, -аў, м.
1. Інструмент, форма для серыйнай вытворчасці пры дапамозе ціску або штампоўкі розных прадметаў.
2. Від пячаці, звычайна прамавугольнай, з назвай установы, адрасам і пад., якую ставяць звычайна ў верхняй частцы дзелавой паперы.
Бібліятэчны ш.
3. перан. Агульнаўжывальны, збіты ўзор, шаблон.
Канцылярскі ш.
Мысліць штампамі.
|| прым. шта́мпавы, -ая, -ае (да 1 знач.).
Штампавая сталь.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)