цкава́нне
назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, ніякі род, 1 скланенне
|
адз. |
| Н. |
цкава́нне |
| Р. |
цкава́ння |
| Д. |
цкава́нню |
| В. |
цкава́нне |
| Т. |
цкава́ннем |
| М. |
цкава́нні |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
цкава́нне ср., прям., перен. тра́вля ж.; см. цкава́ць 1
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
цкава́нне, ‑я, н.
Дзеянне паводле знач. дзеясл. цкаваць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
цкава́ць, цкую́, цкуе́ш, цкуе́; цкуём, цкуяце́, цкую́ць; цкуй; цкава́ны; незак., каго-што і без дап.
1. кім. Напускаць сабак на каго-н.; нацкоўваць.
Ц. сабакамі.
2. перан. Мучыць нападкамі, праследаваць.
|| зак. зацкава́ць, -кую́, -куе́ш, -куе́; -куём, -куяце́, -кую́ць; -ку́й; -кава́ны.
|| наз. цкава́нне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
тра́вля ж.
1. цкава́нне, -ння ср.; (охота) палява́нне, -ння ср.;
2. перен. цкава́нне, -ння ср.; (гонение) гане́нне, -ння ср.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
◎ Пасчва́нне, посчванье ’цкаванне сабакамі’ (Гарб.). Са ст.-польск. мовы, параўн. poszczwać ’нацкаваць’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Тра́ўля ‘патрава’ (Некр. і Байк.). Да траві́ць (гл.). Суф. ‑л‑я азначае вынік дзеяння (Сцяцко, Афікс, наз., 54). Значэнне ‘бязлітаснае праследаванне, ганенне’ (Др.-Падб.), хутчэй за ўсё, пад уплывам рус. тра́вля ‘цкаванне’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
са́дка 1, ‑і, ДМ ‑дцы, ж.
1. Дзеянне паводле дзеясл. садзіць (у 7 знач.).
2. Спец. Тое, што пасаджана куды‑н. для апрацоўкі. Мартэнаўская печ на тры тоны садкі.
са́дка 2, ‑і, ДМ ‑дцы, ж.
Цкаванне злоўленага звера сабакамі; прывучванне маладых ганчакоў браць воўка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Перагэ́цнуць ’пераскочыць’ (свісл., Сцяшк. Сл.). Да пера- (гл.) і гэцнуць < гэцаць, якое з польск. heca ’пацеха, забава’, ’забаўляльнае прадстаўленне, першасны цырк’, у XVII–XVIII стст. heco! — вокрык у час палявання на зайцоў, што ўзыходзяць да ням. (баварска-аўстрыйск.) Hetz ’жарт, шумная весялосць’, звязанага з Hetze ’цкаванне; натоўп, зграя (сабак); жвавасць; жарт’. Менавіта ў час цкавання як паляўнічай забавы загадвалася сабаку “перагэцнуць”, напрыклад, праз палку (Слаўскі, 1, 413; ЕСУМ, 1, 502–503).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)