фо́сфар

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне

адз.
Н. фо́сфар
Р. фо́сфару
Д. фо́сфару
В. фо́сфар
Т. фо́сфарам
М. фо́сфары

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

фасфарэсцы́раваць

‘свяціцца накшталт фосфару’

дзеяслоў, непераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне

Цяперашні час
адз. мн.
1-я ас. - -
2-я ас. - -
3-я ас. фасфарэсцы́руе фасфарэсцы́руюць
Прошлы час
м. фасфарэсцы́раваў фасфарэсцы́равалі
ж. фасфарэсцы́равала
н. фасфарэсцы́равала
Дзеепрыслоўе
цяп. час фасфарэсцы́руючы

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

фасфі́д, ‑у, М ‑дзе, м.

Спец. Хімічнае злучэнне фосфару з металам. Фасфід медзі.

[Ад слова фосфар і грэч. eidos — від.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

фо́сфарны, ‑ая, ‑ае.

1. Які мае адносіны да фосфару, уласцівы яму. Фосфарны пах. // Які мае ў сваім саставе фосфар. Фосфарныя солі. □ Звеннявая вырашыла правесці дадатковую падкормку пасеваў фосфарнымі і калійнымі ўгнаеннямі. «Звязда». // Зроблены з выкарыстаннем фосфару; пакрыты фосфарам. Фосфарныя запалкі. □ Мы з Тарлецкім маўчым. Можа і лепш, каб фосфарныя шарыкі падкінуць у вагон. Навуменка.

2. Які свеціцца падобна фосфару мігатлівым блакітным святлом. Фосфарнае святло месяца.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

абясфо́сфарваць

‘пазбаўляць ад фосфару што-небудзь’

дзеяслоў, пераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне

Цяперашні час
адз. мн.
1-я ас. абясфо́сфарваю абясфо́сфарваем
2-я ас. абясфо́сфарваеш абясфо́сфарваеце
3-я ас. абясфо́сфарвае абясфо́сфарваюць
Прошлы час
м. абясфо́сфарваў абясфо́сфарвалі
ж. абясфо́сфарвала
н. абясфо́сфарвала
Загадны лад
2-я ас. абясфо́сфарвай абясфо́сфарвайце
Дзеепрыслоўе
цяп. час абясфо́сфарваючы

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

абясфо́сфарыць

‘пазбавіць ад фосфару што-небудзь’

дзеяслоў, пераходны, закончанае трыванне, незваротны, 2-е спражэнне

Будучы час
адз. мн.
1-я ас. абясфо́сфару абясфо́сфарым
2-я ас. абясфо́сфарыш абясфо́сфарыце
3-я ас. абясфо́сфарыць абясфо́сфараць
Прошлы час
м. абясфо́сфарыў абясфо́сфарылі
ж. абясфо́сфарыла
н. абясфо́сфарыла
Загадны лад
2-я ас. абясфо́сфар абясфо́сфарце
Дзеепрыслоўе
прош. час абясфо́сфарыўшы

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

фіці́н, ‑у, м.

Арганічнае злучэнне фосфару, якое знаходзіцца ў некаторых раслінах і з’яўляецца лякарствам пры асобных захворваннях нервовай сістэмы, а таксама для павышэння абмену рэчываў у арганізме.

[Ад грэч. phytón — расліна.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

свячэ́нне, ‑я, н.

Стан паводле дзеясл. свяціцца (у 1 знач.); выпраменьванне святла. Свячэнне фосфару. / у перан. ужыв. Нібы глыбіннае свячэнне, Душы маўклівае агонь. Усё зямное азначэнне — Твая сяброўская далонь. Вярба. Бачу — Кветкі бярэ І пляце, Спалучае Сінь фіялак І лотаці жоўтай свячэнне... Кусянкоў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

фасфары́т, ‑у, М ‑рыце, м.

Горная парода (пясчанік, вапняк і пад.), абагачаная фасфатным рэчывам (выкарыстоўваецца як сыравіна для здабычы фосфару, фосфарнай кіслаты і пад., а таксама як угнаенне). [Вера:] Мы з Чарнавусам касцямі не займаемся, гэта Гарлахвацкі іх перабірае. А наша справа — мел, гліна, вапна, фасфарыты. Крапіва.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)