фосфару аксіды

т. 16, с. 441

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

фо́сфар

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне

адз.
Н. фо́сфар
Р. фо́сфару
Д. фо́сфару
В. фо́сфар
Т. фо́сфарам
М. фо́сфары

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

фасфарэсцы́раваць

‘свяціцца накшталт фосфару’

дзеяслоў, непераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне

Цяперашні час
адз. мн.
1-я ас. - -
2-я ас. - -
3-я ас. фасфарэсцы́руе фасфарэсцы́руюць
Прошлы час
м. фасфарэсцы́раваў фасфарэсцы́равалі
ж. фасфарэсцы́равала
н. фасфарэсцы́равала
Дзеепрыслоўе
цяп. час фасфарэсцы́руючы

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

фасфі́д, ‑у, М ‑дзе, м.

Спец. Хімічнае злучэнне фосфару з металам. Фасфід медзі.

[Ад слова фосфар і грэч. eidos — від.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

фо́сфарны, ‑ая, ‑ае.

1. Які мае адносіны да фосфару, уласцівы яму. Фосфарны пах. // Які мае ў сваім саставе фосфар. Фосфарныя солі. □ Звеннявая вырашыла правесці дадатковую падкормку пасеваў фосфарнымі і калійнымі ўгнаеннямі. «Звязда». // Зроблены з выкарыстаннем фосфару; пакрыты фосфарам. Фосфарныя запалкі. □ Мы з Тарлецкім маўчым. Можа і лепш, каб фосфарныя шарыкі падкінуць у вагон. Навуменка.

2. Які свеціцца падобна фосфару мігатлівым блакітным святлом. Фосфарнае святло месяца.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

абясфо́сфарваць

‘пазбаўляць ад фосфару што-небудзь’

дзеяслоў, пераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне

Цяперашні час
адз. мн.
1-я ас. абясфо́сфарваю абясфо́сфарваем
2-я ас. абясфо́сфарваеш абясфо́сфарваеце
3-я ас. абясфо́сфарвае абясфо́сфарваюць
Прошлы час
м. абясфо́сфарваў абясфо́сфарвалі
ж. абясфо́сфарвала
н. абясфо́сфарвала
Загадны лад
2-я ас. абясфо́сфарвай абясфо́сфарвайце
Дзеепрыслоўе
цяп. час абясфо́сфарваючы

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

абясфо́сфарыць

‘пазбавіць ад фосфару што-небудзь’

дзеяслоў, пераходны, закончанае трыванне, незваротны, 2-е спражэнне

Будучы час
адз. мн.
1-я ас. абясфо́сфару абясфо́сфарым
2-я ас. абясфо́сфарыш абясфо́сфарыце
3-я ас. абясфо́сфарыць абясфо́сфараць
Прошлы час
м. абясфо́сфарыў абясфо́сфарылі
ж. абясфо́сфарыла
н. абясфо́сфарыла
Загадны лад
2-я ас. абясфо́сфар абясфо́сфарце
Дзеепрыслоўе
прош. час абясфо́сфарыўшы

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

фіці́н, ‑у, м.

Арганічнае злучэнне фосфару, якое знаходзіцца ў некаторых раслінах і з’яўляецца лякарствам пры асобных захворваннях нервовай сістэмы, а таксама для павышэння абмену рэчываў у арганізме.

[Ад грэч. phytón — расліна.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

дэфасфара́цыя

(ад дэ- + фосфар)

выдаленне фосфару з расплаўленага металу (чыгуну, сталі) акісленнем.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

phosphide

[ˈfɑ:sfaɪd]

1.

n., Chem.

фасфі́д -у m. (спалучэ́ньне фо́сфару з мэта́лам)

2.

adj.

фасфі́давы, фасфі́дны

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)