фанта́зія
назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, жаночы род, 2 скланенне
|
адз. |
мн. |
| Н. |
фанта́зія |
фанта́зіі |
| Р. |
фанта́зіі |
фанта́зій |
| Д. |
фанта́зіі |
фанта́зіям |
| В. |
фанта́зію |
фанта́зіі |
| Т. |
фанта́зіяй
фанта́зіяю |
фанта́зіямі |
| М. |
фанта́зіі |
фанта́зіях |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
фанта́зія, -і, мн. -і, -зій, ж.
1. Здольнасць да творчага ўяўлення і само творчае ўяўленне.
Багатая ф.
2. Мара, прадукт чыйго-н. уяўлення.
Гэта не сапраўднасць, а ф.
3. Нешта непраўдападобнае, выдуманае.
Гэта дзіцячая ф.
4. Дзівацтва; нечаканы, дзіўны ўчынак (разм.).
Прыйшла ў галаву ф.
5. Музычны твор свабоднага характару; імправізацыя.
Ф. на тэмы беларускіх народных песень.
|| прым. фантазі́йны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
фанта́зія ж., в разн. знач. фанта́зия; (способность воображать — ещё) воображе́ние ср.;
бага́тая ф. — бога́тая фанта́зия; бога́тое воображе́ние;
аддава́цца ~зіям — предава́ться фанта́зиям;
што гэ́та за ф. ў цябе́? — что э́то за фанта́зия у тебя́?
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
фанта́зія, ‑і, ж.
1. Творчае ўяўленне. Паэтычная фантазія. Узлёт фантазіі. □ У пані Даміцэлі была багатая фантазія, і сваё даўнейшае жыццё ў Польшчы яна шчодра аздабляла паэтычнымі выдумкамі. Колас. Апора на народную традыцыю не азначае, што паэт абмяжоўвае ўласную, індывідуальную творчую фантазію. Навуменка. Народная фантазія акружыла паэтычнай выдумкай паходжанне скалы, што тырчыць з вады, пры выхадзе Ангары з Байкала. М. Стральцоў. // Выдумка, вынаходлівасць. [Алег:] — Дэкарацыя, касцюмы. Там [у спектаклі] шмат фантазіі, выдумкі. Ермаловіч. Малады запал знаходзіў выхад у размашыста накіданых фрэсках, вясёлкавых вітражах, з фантазіяй убранай зале. Ліс.
2. Прадукт чыйго‑н. уяўлення; мара. Спачатку гэта [скараціць рабочы дзень] здалося нават фантазіяй. Карпаў. Гэта не фантазія, а наша новая ява, рэчаіснасць нашага часу. Бялевіч. // Нешта неверагоднае, глупства. [Міхась:] — У рэстаран ты мяне ўсё роўна не пусціш.. [Стэфа:] — Я пушчу цябе ў інстытут! [Міхась:] — Усё гэта, залаценькая мая, фантазія. Савіцкі.
3. Разм. Нечаканы, незразумелы ўчынак; дзівацтва. [Бэсман:] — Загад Аб наступленні зараз на Барысаў — Фантазія штабных. Глебка.
4. Музычны твор свабоднай формы, імправізацыйнага характару. «Камарынская» — фантазія для аркестра на дзве рускія народныя тэмы: вясельную і вядомую «Камарынскую». «ЛіМ».
5. Літаратурны твор фантастычнага зместу. // Літаратурны твор, які з’яўляецца творчай перапрацоўкай якіх‑н. твораў.
[Грэч. phantasia — уяўленне.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
паэ́ма-фанта́зія
назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, жаночы род, 2 скланенне
|
адз. |
| Н. |
паэ́ма-фанта́зія |
| Р. |
паэ́ма-фанта́зіі |
| Д. |
паэ́ма-фанта́зіі |
| В. |
паэ́ма-фанта́зію |
| Т. |
паэ́ма-фанта́зіяй
паэ́ма-фанта́зіяю |
| М. |
паэ́ма-фанта́зіі |
Крыніцы:
piskunou2012.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
фанта́зия в разн. знач. фанта́зія, -зіі ж.;
тво́рческая фанта́зия тво́рчая фанта́зія;
предава́ться фанта́зиям фантазі́раваць;
«Фанта́зия» Шу́мана муз. «Фанта́зія» Шу́мана.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
бядне́ць, -е́ю, -е́еш, -е́е; незак.
1. Траціць сваё багацце, станавіцца бедняком (у 1 знач.).
2. Траціць што-н., спусташацца, мізарнець.
Рака бяднее на рыбу.
Фантазія бяднее (перан.).
|| зак. абядне́ць, -е́ю, -е́еш, -е́е і збядне́ць, -е́ю, -е́еш, -е́е.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
крыла́ты, -ая, -ае.
1. Які мае крылы (у 1—3 знач.).
К. птах.
Крылатая ракета.
2. перан. Акрылены, узнёслы.
Крылатая фантазія.
○
Крылатыя словы — трапныя, характэрныя словы, якія сталі хадавымі, шырокаўжывальнымі.
|| наз. крыла́тасць, -і, ж. (да 2 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
эскапі́зм, ‑у, м.
Кніжн. Імкненне асобы адысці ад рэальнага жыцця ў свет ілюзій, фантазія.
[Ад англ. escape — бегчы, ратавацца.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
вы́думка, -і, ДМ -мцы, мн. -і, -мак, ж.
1. Хлусня, тое, што выдумана.
Не трэба слухаць, усё гэта выдумкі.
2. Тое, што прыдумана, вынайдзена; вымысел, фантазія.
Нас здзіўляюць яго выдумкі і прапановы.
3. Здольнасць выдумляць.
Чалавек з выдумкай.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)