тэ́рмін

‘час’

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне

адз. мн.
Н. тэ́рмін тэ́рміны
Р. тэ́рміну тэ́рмінаў
Д. тэ́рміну тэ́рмінам
В. тэ́рмін тэ́рміны
Т. тэ́рмінам тэ́рмінамі
М. тэ́рміне тэ́рмінах

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

звыштэрміно́вы, -ая, -ае.

1. Які прадаўжаецца звыш вызначанага тэрміну.

Звыштэрміновая служба.

2. у знач. наз. звыштэрміно́вы, -ага, мн. -ыя, -ых, м. Той, хто добраахвотна застаўся на вайсковай службе пасля адбыцця абавязковага тэрміну.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

тэ́рмін

‘слова’

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне

адз. мн.
Н. тэ́рмін тэ́рміны
Р. тэ́рміна тэ́рмінаў
Д. тэ́рміну тэ́рмінам
В. тэ́рмін тэ́рміны
Т. тэ́рмінам тэ́рмінамі
М. тэ́рміне тэ́рмінах

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

недано́сак

‘дзіця, якое нарадзілася раней тэрміну’

назоўнік, агульны, адушаўлёны, асабовы, мужчынскі род, 1 скланенне

адз. мн.
Н. недано́сак недано́скі
Р. недано́ска недано́скаў
Д. недано́ску недано́скам
В. недано́ска недано́скаў
Т. недано́скам недано́скамі
М. недано́ску недано́сках

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, sbm2012, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

заканчэ́нне, -я, н.

Завяршэнне, канец чаго-н.

З. школы.

З. тэрміну дагавору.

З. рамана.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

датэрміно́вы, -ая, -ае.

Які выконваецца ці заканчваецца раней вызначанага тэрміну.

Датэрміновае заканчэнне будоўлі.

Датэрмінова (прысл.) здаць экзамены.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

дача́сны, -ая, -ае.

Які адбыўся раней тэрміну.

Дачаснае выступленне.

Дачасна (прысл.) абарвалася жыццё.

|| наз. дача́снасць, -і, ж.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

дабы́ць, -бу́ду, -бу́дзеш, -бу́дзе; зак.

Прабыць дзе-н. да пэўнага тэрміну ці да канца.

Д. выпрабавальны тэрмін.

Д. да канца сходу.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

дажы́ць, -жыву́, -жыве́ш, -жыве́; -жывём, -жывяце́, -жыву́ць; -жыві́; -жы́ты; зак.

1. да чаго. Дасягнуць якога-н. узросту; пражыць да якога-н. тэрміну.

Не дажыў ён да светлых дзён перамогі.

2. што. Прабыць дзе-н. астатак часу, тэрміну.

Д. тыдзень у санаторыі.

3. што. Выдаткаваць на пражыццё (разм.).

Д. астатнія грошы.

|| незак. дажыва́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

заўча́сны, -ая, -ае.

Які адбыўся, наступіў раней належнага часу, тэрміну.

Заўчасная смерць.

Заўчасныя роды.

Хвалявацца яшчэ заўчасна (прысл.; яшчэ рана хвалявацца).

|| наз. заўча́снасць, -і, ж.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)