сро́чный
1. (ограниченный определённым сроком, продолжающийся определённый срок) тэрміно́вы;
сро́чный вклад тэрміно́вы ўкла́д;
сро́чная и сверхсро́чная вое́нная слу́жба тэрміно́вая і звыштэрміно́вая вае́нная слу́жба;
2. (спешный) спе́шны, тэрміно́вы; (неотложный) неадкла́дны;
сро́чное де́ло спе́шная (тэрміно́вая) спра́ва;
сро́чная рабо́та тэрміно́вая рабо́та;
сро́чная телегра́мма тэрміно́вая тэлегра́ма;
сро́чная отпра́вка эшело́на спе́шная (тэрміно́вая, неадкла́дная) адпра́ўка эшало́на;
приня́ть сро́чные ме́ры прыня́ць неадкла́дныя ме́ры.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
тэрміно́вы
прыметнік, якасны
|
адз. |
мн. |
| м. |
ж. |
н. |
- |
| Н. |
тэрміно́вы |
тэрміно́вая |
тэрміно́вае |
тэрміно́выя |
| Р. |
тэрміно́вага |
тэрміно́вай тэрміно́вае |
тэрміно́вага |
тэрміно́вых |
| Д. |
тэрміно́ваму |
тэрміно́вай |
тэрміно́ваму |
тэрміно́вым |
| В. |
тэрміно́вы (неадуш.) тэрміно́вага (адуш.) |
тэрміно́вую |
тэрміно́вае |
тэрміно́выя (неадуш.) тэрміно́вых (адуш.) |
| Т. |
тэрміно́вым |
тэрміно́вай тэрміно́ваю |
тэрміно́вым |
тэрміно́вымі |
| М. |
тэрміно́вым |
тэрміно́вай |
тэрміно́вым |
тэрміно́вых |
Крыніцы:
krapivabr2012,
piskunou2012,
prym2009,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
тэрміно́вы
прыметнік, адносны
|
адз. |
мн. |
| м. |
ж. |
н. |
- |
| Н. |
тэрміно́вы |
тэрміно́вая |
тэрміно́вае |
тэрміно́выя |
| Р. |
тэрміно́вага |
тэрміно́вай тэрміно́вае |
тэрміно́вага |
тэрміно́вых |
| Д. |
тэрміно́ваму |
тэрміно́вай |
тэрміно́ваму |
тэрміно́вым |
| В. |
тэрміно́вы (неадуш.) тэрміно́вага (адуш.) |
тэрміно́вую |
тэрміно́вае |
тэрміно́выя (неадуш.) тэрміно́вых (адуш.) |
| Т. |
тэрміно́вым |
тэрміно́вай тэрміно́ваю |
тэрміно́вым |
тэрміно́вымі |
| М. |
тэрміно́вым |
тэрміно́вай |
тэрміно́вым |
тэрміно́вых |
Крыніцы:
krapivabr2012,
piskunou2012,
prym2009,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
тэрміно́вы, -ая, -ае.
1. Які патрабуе неадкладнага, хуткага выканання, вырашэння.
Т. заказ.
2. Разлічаны на пэўны тэрмін.
Т. ўклад.
3. Які адбываецца ў вызначаныя законам для чаго-н. тэрміны.
Тэрміновая ваенная служба.
|| наз. тэрміно́васць, -і, ж.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
тэрміно́вы, ‑ая, ‑ае.
1. Які патрабуе неадкладнага, хуткага выканання, вырашэння; спешны. Тэрміновы заказ. □ Кур’ер са штаба злучэння прыімчаў загад аб тэрміновым перамяшчэнні брыгады. Кулакоўскі. Лодку заліло вадою, і трэба было прыняць тэрміновыя меры, каб яе выратаваць. Шкраба. Развітанне з Піліпам Андрэевічам я знарок адклаў на апошнія дні, калі ў мяне ўжо не заставалася ніякіх тэрміновых спраў, звязаных з ад’ездам. Краўчанка. // Які патрабуе неадкладнай пасылкі, адпраўкі. Тэрміновы груз. Тэрміновая тэлеграма. // Які ажыццяўляецца без прамаруджвання. Тэрміновая медыцынская дапамога.
2. Абмежаваны пэўным тэрмінам, разлічаны на пэўны тэрмін. Тэрміновы ўклад. Тэрміновая пазыка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
мала́нка, -і, ДМ -нцы, мн. -і, -нак, ж.
1. Імгненны разрад атмасфернай электрычнасці ў выглядзе яркай ломанай лініі.
Бліснула м.
2. Тэрміновы выпуск бюлетэня, газеты, кнігі і інш., а таксама вельмі тэрміновая тэлеграма.
3. Від засцежкі, якая хутка зашморгваецца.
|| прым. мала́нкавы, -ая, -ае (да 1 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
тэрміно́васць, ‑і, ж.
1. Уласцівасць тэрміновага. Тэрміновасць паездкі. Тэрміновасць заказу.
2. Разм. Тэрміновая справа; спешка. — Няўжо так абавязкова ехаць у раён сёння?.. Такая тэрміновасць, падумаеш. Перабуду ж неяк аднаго паўдня і без кручкоў... Васілевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
тэлеграма / тэрміновая: маланка; дэпеша (уст.)
Слоўнік сінонімаў і блізказначных слоў, 2-е выданне (М. Клышка, правапіс да 2008 г.)
штурмаўшчы́на, ‑ы, ж.
Разм. пагард. Празмерна паспешлівая, тэрміновая праца з мэтай выправіць дапушчаныя хібы, нагнаць упушчанае і пад., якая праводзіцца ў выніку парушэння планавасці ў арганізацыі працэсу працы. Часта да д’ябла ляцела з цяжкасцю дасягнутая рытмічнасць і пачыналася штурмаўшчына. Карпаў. [Мікалай Назаравіч:] — Год пачаўся, а яшчэ ніхто не ведае добра, якія ж станкі і лініі будзе выпускаць завод. Хоць бы на першае паўгоддзе... Вось таму і штурмаўшчына часам. Мыслівец.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
фальварко́вы, ‑ая, ‑ае.
Які мае адносіны да фальварка, належыць яму. Фальварковыя пабудовы. □ — Вашы намаганні — справа тэрміновая, — глуха басіў .. [Бусыга], пералазячы загарадзь, якою абнесены фальварковыя пасевы. Бажко. // Які жыве, служыць у фальварку. Народ там [у Палікараўскім сельсавеце] усё засцянковы, фальварковы, хутаранцы, — ні аднае вёскі такое, як пры горадзе, там не ўбачыш. Мурашка. Калі Казімір прыязджаў з Масквы на лета ў свой фальварак, то сустракаў паблажлівую ўсмешку дзядзькі і паслухмянасць усёй фальварковай службы. Пестрак.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)