Ту́рция Ту́рцыя, -цыі ж.;

Туре́цкая Респу́блика Турэ́цкая Рэспу́бліка.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

Стамбу́лка ‘турэцкая люлька з доўгім цыбуком’ (Нас.), ‘палка (для апоры пры хадзьбе); указка’ (Нас., Шпіл.). Параўн. польск. stambułka ‘турэцкая люлька’, ‘пукатая бутэлечка’, рус. стамбу́лка ‘турэцкая люлька’. Вытворнае ад Стамбул; назва горада паходзіць з новагрэч. Στημπόλι ад выразу εἰς τήν Πόλιν ‘у горад’, г. зн. Канстанцінопаль. Гл. Фасмер, 3, 744 з літ-рай. На падставе прызнака ‘доўгі’ ўтвораны стамбо́ль ‘мужчына высокага росту’ (слонім., Сл. рэг. лекс.), стамбулі́кі ‘кветкі на высокай сцябліне’ (Арх. Федар.), што не выключае ўплыву літ. stámbas ‘кветканоснае сцябло’, параўн. стамбы́ ‘кветаносныя сцяблы’ (Сл. ПЗБ).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

турэ́цкі, ‑ая, ‑ае.

1. Які мае адносіны да Турцыі, туркаў, які належыць, уласцівы ім. У вывучаных помніках выяўлена каля 140 цюркізмаў, пераважна слоў татарскай і турэцкай моў. Жураўскі. Дзед Астап проста сніць свае турэцкія баталіі. Лынькоў.

2. Як састаўная частка некаторых батанічных назваў. Турэцкі тытунь. Турэцкая лілія.

•••

Турэцкая шабля гл. шабля.

Як турэцкі святы — нічога не мае, бедны, голы.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

турэ́цкі

прыметнік, адносны

адз. мн.
м. ж. н. -
Н. турэ́цкі турэ́цкая турэ́цкае турэ́цкія
Р. турэ́цкага турэ́цкай
турэ́цкае		 турэ́цкага турэ́цкіх
Д. турэ́цкаму турэ́цкай турэ́цкаму турэ́цкім
В. турэ́цкі (неадуш.)
турэ́цкага (адуш.)		 турэ́цкую турэ́цкае турэ́цкія (неадуш.)
турэ́цкіх (адуш.)
Т. турэ́цкім турэ́цкай
турэ́цкаю		 турэ́цкім турэ́цкімі
М. турэ́цкім турэ́цкай турэ́цкім турэ́цкіх

Крыніцы: krapivabr2012, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

сафа́, ‑ы; мн. софы, соф; ж.

Мяккая шырокая канапа з нізкімі спінкай і падлакотнікамі. У пакоі, куды Раўбіч прывёў Алеся, стаяла вялізная турэцкая сафа, стол з бутэлькамі і закускай і некалькі крэслаў. Караткевіч.

[Фр. sofa з араб.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

грэ́ка-турэ́цкі

прыметнік, адносны

адз. мн.
м. ж. н. -
Н. грэ́ка-турэ́цкі грэ́ка-турэ́цкая грэ́ка-турэ́цкае грэ́ка-турэ́цкія
Р. грэ́ка-турэ́цкага грэ́ка-турэ́цкай
грэ́ка-турэ́цкае		 грэ́ка-турэ́цкага грэ́ка-турэ́цкіх
Д. грэ́ка-турэ́цкаму грэ́ка-турэ́цкай грэ́ка-турэ́цкаму грэ́ка-турэ́цкім
В. грэ́ка-турэ́цкі (неадуш.)
грэ́ка-турэ́цкага (адуш.)		 грэ́ка-турэ́цкую грэ́ка-турэ́цкае грэ́ка-турэ́цкія (неадуш.)
грэ́ка-турэ́цкіх (адуш.)
Т. грэ́ка-турэ́цкім грэ́ка-турэ́цкай
грэ́ка-турэ́цкаю		 грэ́ка-турэ́цкім грэ́ка-турэ́цкімі
М. грэ́ка-турэ́цкім грэ́ка-турэ́цкай грэ́ка-турэ́цкім грэ́ка-турэ́цкіх

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

іта́ла-турэ́цкі

прыметнік, адносны

адз. мн.
м. ж. н. -
Н. іта́ла-турэ́цкі іта́ла-турэ́цкая іта́ла-турэ́цкае іта́ла-турэ́цкія
Р. іта́ла-турэ́цкага іта́ла-турэ́цкай
іта́ла-турэ́цкае		 іта́ла-турэ́цкага іта́ла-турэ́цкіх
Д. іта́ла-турэ́цкаму іта́ла-турэ́цкай іта́ла-турэ́цкаму іта́ла-турэ́цкім
В. іта́ла-турэ́цкі (неадуш.)
іта́ла-турэ́цкага (адуш.)		 іта́ла-турэ́цкую іта́ла-турэ́цкае іта́ла-турэ́цкія (неадуш.)
іта́ла-турэ́цкіх (адуш.)
Т. іта́ла-турэ́цкім іта́ла-турэ́цкай
іта́ла-турэ́цкаю		 іта́ла-турэ́цкім іта́ла-турэ́цкімі
М. іта́ла-турэ́цкім іта́ла-турэ́цкай іта́ла-турэ́цкім іта́ла-турэ́цкіх

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

венецыя́на-турэ́цкі

прыметнік, адносны

адз. мн.
м. ж. н. -
Н. венецыя́на-турэ́цкі венецыя́на-турэ́цкая венецыя́на-турэ́цкае венецыя́на-турэ́цкія
Р. венецыя́на-турэ́цкага венецыя́на-турэ́цкай
венецыя́на-турэ́цкае		 венецыя́на-турэ́цкага венецыя́на-турэ́цкіх
Д. венецыя́на-турэ́цкаму венецыя́на-турэ́цкай венецыя́на-турэ́цкаму венецыя́на-турэ́цкім
В. венецыя́на-турэ́цкі (неадуш.)
венецыя́на-турэ́цкага (адуш.)		 венецыя́на-турэ́цкую венецыя́на-турэ́цкае венецыя́на-турэ́цкія (неадуш.)
венецыя́на-турэ́цкіх (адуш.)
Т. венецыя́на-турэ́цкім венецыя́на-турэ́цкай
венецыя́на-турэ́цкаю		 венецыя́на-турэ́цкім венецыя́на-турэ́цкімі
М. венецыя́на-турэ́цкім венецыя́на-турэ́цкай венецыя́на-турэ́цкім венецыя́на-турэ́цкіх

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

белару́ска-турэ́цкі

прыметнік, адносны

адз. мн.
м. ж. н. -
Н. белару́ска-турэ́цкі белару́ска-турэ́цкая белару́ска-турэ́цкае белару́ска-турэ́цкія
Р. белару́ска-турэ́цкага белару́ска-турэ́цкай
белару́ска-турэ́цкае		 белару́ска-турэ́цкага белару́ска-турэ́цкіх
Д. белару́ска-турэ́цкаму белару́ска-турэ́цкай белару́ска-турэ́цкаму белару́ска-турэ́цкім
В. белару́ска-турэ́цкі (неадуш.)
белару́ска-турэ́цкага (адуш.)		 белару́ска-турэ́цкую белару́ска-турэ́цкае белару́ска-турэ́цкія (неадуш.)
белару́ска-турэ́цкіх (адуш.)
Т. белару́ска-турэ́цкім белару́ска-турэ́цкай
белару́ска-турэ́цкаю		 белару́ска-турэ́цкім белару́ска-турэ́цкімі
М. белару́ска-турэ́цкім белару́ска-турэ́цкай белару́ска-турэ́цкім белару́ска-турэ́цкіх

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

армя́на-турэ́цкі

прыметнік, адносны

адз. мн.
м. ж. н. -
Н. армя́на-турэ́цкі армя́на-турэ́цкая армя́на-турэ́цкае армя́на-турэ́цкія
Р. армя́на-турэ́цкага армя́на-турэ́цкай
армя́на-турэ́цкае		 армя́на-турэ́цкага армя́на-турэ́цкіх
Д. армя́на-турэ́цкаму армя́на-турэ́цкай армя́на-турэ́цкаму армя́на-турэ́цкім
В. армя́на-турэ́цкі (неадуш.)
армя́на-турэ́цкага (адуш.)		 армя́на-турэ́цкую армя́на-турэ́цкае армя́на-турэ́цкія (неадуш.)
армя́на-турэ́цкіх (адуш.)
Т. армя́на-турэ́цкім армя́на-турэ́цкай
армя́на-турэ́цкаю		 армя́на-турэ́цкім армя́на-турэ́цкімі
М. армя́на-турэ́цкім армя́на-турэ́цкай армя́на-турэ́цкім армя́на-турэ́цкіх

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)