сігна́л
назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне
|
адз. |
мн. |
| Н. |
сігна́л |
сігна́лы |
| Р. |
сігна́лу |
сігна́лаў |
| Д. |
сігна́лу |
сігна́лам |
| В. |
сігна́л |
сігна́лы |
| Т. |
сігна́лам |
сігна́ламі |
| М. |
сігна́ле |
сігна́лах |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
сігна́л, -у, мн. -ы, -аў, м.
1. Умоўны знак (зрокавы або гукавы) для перадачы на адлегласць якога-н. паведамлення, распараджэння, каманды і пад.
С. дакладнага часу.
С. сірэны.
Прагучаў с. хуткай дапамогі.
2. перан. Тое, што з’яўляецца прычынай, служыць штуршком да якога-н. дзеяння ў адказ.
Сігналам да шырокай дыскусіі паслужыў газетны артыкул.
3. перан. Папярэджанне, паведамленне аб чым-н. непажаданым.
С. з інспекцыі.
4. Імпульс або група імпульсаў электрамагнітнай энергіі.
|| прым. сігна́льны, -ая, -ае (да 1 і 2 знач.).
○
Першая сігнальная сістэма (спец.) — сістэма ўмоўнарэфлекторных сувязей, якія фарміруюцца ў жывёлы і чалавека пры ўздзеянні канкрэтных раздражняльнікаў.
Другая сігнальная сістэма (спец.) — уласцівая чалавеку сістэма ўмоўнарэфлекторных сувязей, якія фарміруюцца пры ўздзеянні моўных сігналаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
сігна́л, -лу м., прям., перен. сигна́л;
умо́ўны с. — усло́вный сигна́л;
газе́та атрыма́ла трыво́жны с. — газе́та получи́ла трево́жный сигна́л
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
сігна́л, ‑у, м.
1. Умоўны знак (зрокавы або гукавы) для перадачы якога‑н. паведамлення, распараджэння, каманды і пад. Сігнал паветранай трывогі. Сігналы дакладнага часу. Дарожныя сігналы. □ Яфрэйтар стаяў каля акна і нецярпліва чакаў сігналу да адпраўкі эшалона. Мележ. Вечаровую цішыню прарэзалі зазыўныя гукі трубы гарніста — сігнал на новы паход... Каваль. Па сігналу ракеты байцы ўварваліся ў вёску. Краўчанка. // перан. Тое, што з’яўляецца прычынай для якога‑н. дзеяння ў адказ, служыць заклікам да чаго‑н. Забойства Бандароўны паслужыла сігналам для ўзброенага паўстання. Шкраба. Акупанты.. сталі збіраць сейбітаў. Каб загнаць іх за драты лагераў і там замарыць ці завезці ў Нямеччыну. Гэта стала сігналам на масавы выхад. Брыль.
2. перан. Папярэджанне, паведамленне аб чым‑н. непажаданым. Дзімін чакаў яго з неўсвядомленай трывогай — начальства часцей з’яўлялася на завод, калі былі якія сігналы. Карпаў. Сігнал — не жартачкі! Камісія, вядома, прыехала ў саўгас, праверку пачала. Корбан.
3. Спец. Імпульс або група імпульсаў электрамагнітнай энергіі.
[Ням. Signal ад лац. signum— знак.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Сігна́л ‘умоўны знак’ (ТСБМ), сыгна́л ‘тс’ (Ласт., Некр. і Байк.). Новае запазычанне з рус. сігнал ‘тс’ ці польск. sygnał, што праз франц. signal або ням. Signal з сяр.-лац. signāle (< лац. signum ‘знак, сігнал’), гл. Фасмер, 3, 618; Брукнер, 528.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
рэ́ха-сігна́л
назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне
|
адз. |
мн. |
| Н. |
рэ́ха-сігна́л |
рэ́ха-сігна́лы |
| Р. |
рэ́ха-сігна́лу |
рэ́ха-сігна́лаў |
| Д. |
рэ́ха-сігна́лу |
рэ́ха-сігна́лам |
| В. |
рэ́ха-сігна́л |
рэ́ха-сігна́лы |
| Т. |
рэ́ха-сігна́лам |
рэ́ха-сігна́ламі |
| М. |
рэ́ха-сігна́ле |
рэ́ха-сігна́лах |
Крыніцы:
piskunou2012.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
блок-сігна́л
назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне
|
адз. |
мн. |
| Н. |
блок-сігна́л |
блок-сігна́лы |
| Р. |
блок-сігна́лу |
блок-сігна́лаў |
| Д. |
блок-сігна́лу |
блок-сігна́лам |
| В. |
блок-сігна́л |
блок-сігна́лы |
| Т. |
блок-сігна́лам |
блок-сігна́ламі |
| М. |
блок-сігна́ле |
блок-сігна́лах |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
piskunou2012,
sbm2012.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
стоп-сігна́л
назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне
|
адз. |
мн. |
| Н. |
стоп-сігна́л |
стоп-сігна́лы |
| Р. |
стоп-сігна́лу |
стоп-сігна́лаў |
| Д. |
стоп-сігна́лу |
стоп-сігна́лам |
| В. |
стоп-сігна́л |
стоп-сігна́лы |
| Т. |
стоп-сігна́лам |
стоп-сігна́ламі |
| М. |
стоп-сігна́ле |
стоп-сігна́лах |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
piskunou2012,
sbm2012,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
стоп-сігна́л м. стоп-сигна́л
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
блок-сігна́л, -лу м., ж.-д. блок-сигна́л
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)