страка́ты, -ая, -ае.
1. Такі, паверхня якога пакрыта палоскамі, плямамі розных колераў; рознакаляровы.
Стракатая тканіна.
С. дыван.
2. перан. Які вылучаецца неаднароднасцю, разнастайны, з розных элементаў.
С. склад насельніцтва.
3. Плямісты, разнашэрсны (пра масць жывёл); рознага апярэння (пра птушак).
С. дзяцел.
С. конь.
|| наз. страка́тасць, -і, ж.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
страка́ты
прыметнік, якасны
|
адз. |
мн. |
| м. |
ж. |
н. |
- |
| Н. |
страка́ты |
страка́тая |
страка́тае |
страка́тыя |
| Р. |
страка́тага |
страка́тай страка́тае |
страка́тага |
страка́тых |
| Д. |
страка́таму |
страка́тай |
страка́таму |
страка́тым |
| В. |
страка́ты (неадуш.) страка́тага (адуш.) |
страка́тую |
страка́тае |
страка́тыя (неадуш.) страка́тых (адуш.) |
| Т. |
страка́тым |
страка́тай страка́таю |
страка́тым |
страка́тымі |
| М. |
страка́тым |
страка́тай |
страка́тым |
страка́тых |
Крыніцы:
krapivabr2012,
piskunou2012,
prym2009,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
страка́ты
1. прям., перен. пёстрый;
с. дыва́н — пёстрый ковёр;
с. склад насе́льніцтва — пёстрый соста́в населе́ния;
2. (о масти животных) пёстрый, пятни́стый; (о масти лошади — ещё) пе́гий, чуба́рый
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
страка́ты, ‑ая, ‑ае.
1. Такі, паверхня якога пакрыта ўзорамі, палосамі, плямамі розных колераў; рознакаляровы. Стракатая тканіна. Стракаты букет. □ Навокал рассцілалася поле, яшчэ даволі стракатае: за жаўтлявым спелым, жытам зелянела бульба, з другога боку — сінеў лубін. Шамякін. Цяпер будынак школы быў стракаты, у зялёных плямах. Адамчык. [Прузыніна] стракатая хустка мільгацела ў розных кутках сядзібы, зычны голас гучна разносіўся ў прыціхлым вячэрнім паветры. Стаховіч.
2. перан. Які складаецца з розных элементаў; вылучаецца неаднароднасцю. Стракаты склад насельніцтва. □ Увесь гэты стракаты натоўп [рабфакаўцаў], як жывы этнаграфічны музей, рассыпаўся па ўсходах, ка[лі]дорах і аўдыторыях. Колас.
3. Разнашэрсны, плямісты (пра масць жывёл); рознага апярэння (пра птушак). У царстве лясным сустракаю кантрасты, Якіх зразумець не магу аніяк: Прыгожанькі звер — а драпежнік ікласты. Стракатая птушка — ды дрэнны спявак. Жычка. / У назвах жывёл і раслін. Пачаў абстукваць дрэвы стракаты дзяцел. П. Ткачоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Страка́ты ‘рознакаляровы, разнашэрсны, плямісты, пярэсты’ (ТСБМ, Нас., Касп., Варл.; астрав., шальч., вільн., Сл. ПЗБ), стрыка́ты ‘тс’ (Шымк. Собр., Ласт., Байк. і Некр., Бяльк.), строка́тый ‘масць чорная з белым або чорная, белая і чырвоная’ (Клім.), стрэка́тый (стрека́тый) ‘плямісты, пярэсты’ (Нас., Мядзв.). Укр. строка́тий ‘плямісты; пярэсты (аб масці жывёліны)’, чэш., славац. strakatý ‘тс’. Узводзяць да рус. строка, г. зн. ‘усыпаны кропкамі’ (Фасмер, 3, 781), якое звязана чаргаваннем галосных з стрыкаць і першапачаткова значыла ‘ўкол’, параўн. строк, гл. Іншая магчымасць — з пстрака́ты (гл.), параўн. польск. pstrokaty (ад pstry, Варш. сл., гл. пёстры), што звязана з srokaty ‘тс’, суадноснае з укр. сорока́тий ‘тс’, в.- і н.-луж. srokaty ‘тс’, славен. srákast ‘тс’. Фурлан (гл. Бязлай, 3, 302) узводзіць названыя формы да прасл. *sorkъ ‘плямісты, пярэсты, рабы’ з і.-е. *ḱorkos ‘чорны, чарнявы, рабы’, ад якога паходзіць і прасл. *sorka ‘сарока’, роднасныя ст.-інд. śārá ‘плямісты, рабы, пярэсты’. Сюды ж і стракаце́ць ‘пярэсціцца’ (ТСБМ), стракаці́зна ‘вяснушкі’ (шальч., Сл. ПЗБ).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
чо́рна-страка́ты
прыметнік, якасны
|
адз. |
мн. |
| м. |
ж. |
н. |
- |
| Н. |
чо́рна-страка́ты |
чо́рна-страка́тая |
чо́рна-страка́тае |
чо́рна-страка́тыя |
| Р. |
чо́рна-страка́тага |
чо́рна-страка́тай чо́рна-страка́тае |
чо́рна-страка́тага |
чо́рна-страка́тых |
| Д. |
чо́рна-страка́таму |
чо́рна-страка́тай |
чо́рна-страка́таму |
чо́рна-страка́тым |
| В. |
чо́рна-страка́ты (неадуш.) чо́рна-страка́тага (адуш.) |
чо́рна-страка́тую |
чо́рна-страка́тае |
чо́рна-страка́тыя (неадуш.) чо́рна-страка́тых (адуш.) |
| Т. |
чо́рна-страка́тым |
чо́рна-страка́тай чо́рна-страка́таю |
чо́рна-страка́тым |
чо́рна-страка́тымі |
| М. |
чо́рна-страка́тым |
чо́рна-страка́тай |
чо́рна-страка́тым |
чо́рна-страка́тых |
Крыніцы:
piskunou2012.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
чырво́на-страка́ты
прыметнік, якасны
|
адз. |
мн. |
| м. |
ж. |
н. |
- |
| Н. |
чырво́на-страка́ты |
чырво́на-страка́тая |
чырво́на-страка́тае |
чырво́на-страка́тыя |
| Р. |
чырво́на-страка́тага |
чырво́на-страка́тай чырво́на-страка́тае |
чырво́на-страка́тага |
чырво́на-страка́тых |
| Д. |
чырво́на-страка́таму |
чырво́на-страка́тай |
чырво́на-страка́таму |
чырво́на-страка́тым |
| В. |
чырво́на-страка́ты (неадуш.) чырво́на-страка́тага (адуш.) |
чырво́на-страка́тую |
чырво́на-страка́тае |
чырво́на-страка́тыя (неадуш.) чырво́на-страка́тых (адуш.) |
| Т. |
чырво́на-страка́тым |
чырво́на-страка́тай чырво́на-страка́таю |
чырво́на-страка́тым |
чырво́на-страка́тымі |
| М. |
чырво́на-страка́тым |
чырво́на-страка́тай |
чырво́на-страка́тым |
чырво́на-страка́тых |
Крыніцы:
piskunou2012.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
я́рка-страка́ты
прыметнік, якасны
|
адз. |
мн. |
| м. |
ж. |
н. |
- |
| Н. |
я́рка-страка́ты |
я́рка-страка́тая |
я́рка-страка́тае |
я́рка-страка́тыя |
| Р. |
я́рка-страка́тага |
я́рка-страка́тай я́рка-страка́тае |
я́рка-страка́тага |
я́рка-страка́тых |
| Д. |
я́рка-страка́таму |
я́рка-страка́тай |
я́рка-страка́таму |
я́рка-страка́тым |
| В. |
я́рка-страка́ты (неадуш.) я́рка-страка́тага (адуш.) |
я́рка-страка́тую |
я́рка-страка́тае |
я́рка-страка́тыя (неадуш.) я́рка-страка́тых (адуш.) |
| Т. |
я́рка-страка́тым |
я́рка-страка́тай я́рка-страка́таю |
я́рка-страка́тым |
я́рка-страка́тымі |
| М. |
я́рка-страка́тым |
я́рка-страка́тай |
я́рка-страка́тым |
я́рка-страка́тых |
Крыніцы:
piskunou2012.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
страка́ціць, -ка́чу, -ка́ціш, -ка́ціць; незак., што.
Надаваць стракаты выгляд.
С. сцены ўзорамі.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
агнёўка, -і, ДМ -нёўцы, мн. -і, -нёвак, ж.
Невялікі стракаты матыль — шкоднік раслін.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)