спа́рвацца гл. спарыцца¹.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
спа́рвацца
дзеяслоў, непераходны, незакончанае трыванне, зваротны, 1-е спражэнне
| Цяперашні час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
- |
- |
| 2-я ас. |
- |
- |
| 3-я ас. |
спа́рваецца |
спа́рваюцца |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
спа́рваўся |
спа́рваліся |
| ж. |
спа́рвалася |
| н. |
спа́рвалася |
Крыніцы:
dzsl2007,
krapivabr2012,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
спа́рвацца несов., возвр., страд. спа́риваться; см. спа́рыцца I, спа́рваць
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
спа́рвацца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; незак.
1. Незак. да спарыцца 1.
2. Зал. да спарваць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
спа́рыцца¹, -руся, -рышся, -рыцца; зак. (разм.).
Аб’яднацца ў пару разам для сумеснай работы.
|| незак. спа́рвацца, -аюся, -аешся, -аецца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
спа́риваться
1. спа́рвацца;
2. спаро́ўвацца, злуча́цца; см. спа́риться;
3. страд. спа́рвацца, злуча́цца; спаро́ўвацца; см. спа́ривать;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
◎ Ненайгра́ны ’неаплоднены (пра яйцо)’ (ТС). Да іграць ’спарвацца (пра птушак)’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Награ́ны, найгра́ны ’аплоднены (пра яйцо)’ (мін., слонім., Жыв. сл.; барыс., чэрв., Сл. ПЗБ; ТС). Да ігра́ць ’спарвацца (аб птушках)’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Про́йгра ’апладненне пчалінай маткі’ (Сцяшк. Сл.), про́jигра ’тс’ (Анох.), про́игра ’вясенні вылет пчол’ (Манаенкава, Словарь). Рус. про́игра ’вылет і таўкатня пчол каля вулля, каб прасушыцца і ачысціцца перад зімоўкай’. Да ігра, іграць (гл.); што да семантыкі слова, то параўн. такія значэнні дзеяслова іграць, як ’спарвацца (аб птушках)’, ’аб злучцы жывёлы’ і да т. п.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Ранцавальнікі ’валачобнікі’ (баран., пруж., Бел. фальк. у суч. зап. (Брэс.), 57). Хутчэй за ўсё з *ралцавальнікі (гл. ра́лца 2). Сумніўна вывядзенне дзеяслова ранцаваць ’віншаваць песняй’ з ра́нец ’заплечная торба’ (“chodit z rancem, určenym pro dary”, гл. Slavia, 43, 1, 54). Не выключана аднак запазычанне, параўн. каш. ramcowac ’стукацца ў дзверы; крычаць’, в.-луж. rancować ’валачыцца’ (< ням. ranzen ’спарвацца (пра сабак)’), гл. SEK, 4, 172, 220; Шустар-Шэўц, 2, 1206.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)