спалуча́льны
прыметнік, адносны
|
адз. |
мн. |
| м. |
ж. |
н. |
- |
| Н. |
спалуча́льны |
спалуча́льная |
спалуча́льнае |
спалуча́льныя |
| Р. |
спалуча́льнага |
спалуча́льнай
спалуча́льнае |
спалуча́льнага |
спалуча́льных |
| Д. |
спалуча́льнаму |
спалуча́льнай |
спалуча́льнаму |
спалуча́льным |
| В. |
спалуча́льны (неадуш.)
спалуча́льнага (адуш.) |
спалуча́льную |
спалуча́льнае |
спалуча́льныя (неадуш.)
спалуча́льных (адуш.) |
| Т. |
спалуча́льным |
спалуча́льнай
спалуча́льнаю |
спалуча́льным |
спалуча́льнымі |
| М. |
спалуча́льным |
спалуча́льнай |
спалуча́льным |
спалуча́льных |
Крыніцы:
krapivabr2012,
piskunou2012,
prym2009,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
спалуча́льны, -ая, -ае.
Які дазваляе спалучыць што-н., з’яўляецца вынікам спалучэння чаго-н.
Складаназлучаныя сказы са спалучальнымі адносінамі.
С. рэфлекс.
|| наз. спалуча́льнасць, -і, ж.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
спалуча́льны
1. грам. соедини́тельный;
складаназлу́чаныя ска́зы са ~нымі адно́сінамі — сложносочинённые предложе́ния с соедини́тельными отноше́ниями;
2. спец. сочета́тельный;
с. рэфле́кс — сочета́тельный рефле́кс
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
спалуча́льны, ‑ая, ‑ае.
Які дазваляе спалучаць што‑н., з’яўляецца вынікам спалучэння чаго‑н. Спалучальны закон. Спалучальны рэфлекс.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
сочета́тельный спалуча́льны;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
дый, злуч. (разм.).
1. спалучальны. Злучае члены сказа, што абазначаюць паслядоўныя з’явы, па знач. набліжаецца да злучнікаў «і», «ды».
Узяў сякеру дый падаўся ў лес.
2. далучальны. Далучае члены сказа і сказы, якія ўдакладняюць або абагульняюць папярэднія думкі.
Стаю адзін дый думаю.
А я вазьму дый раскажу аб усім.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
спалуча́льнасць ж.
1. грам. сочета́емость;
с. слоў — сочета́емость слов;
2. спец. сочета́тельность; см. спалуча́льны 2
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
ды¹, злуч.
1. спалучальны. Ужыв. для сувязі аднародных членаў сказа і цэлых сказаў; адпавядае па знач. злучніку «і».
Дзень ды ноч.
Журботна гудзелі правады ды стукалі вароты.
2. далучальны. Далучае сказы і члены сказа, якія дапаўняюць, развіваюць ці паясняюць раней выказаную думку.
Пайшоў снег, ды яшчэ які снег.
3. супраціўны. Ужыв. для далучэння сказаў або асобных членаў сказа са знач. супрацьпастаўлення; блізкі па знач. да злучнікаў «але», «аднак».
Людзі паміралі, ды не спынялі барацьбы.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
і¹, злуч.
1. спалучальны. Злучае аднародныя члены сказа, а таксама часткі складаназлучанага сказа.
Мір і дружба.
На дварэ было і сыра, і холадна.
Пачатак быў зроблены, і, трэба сказаць, пачатак нядрэнны.
2. пералічальны. Злучае асобныя члены пералічэння.
І шыла, і мыла, і прала, і ткала — і ўсё языком (з нар.).
3. выніковы. Злучае сказы, якія суадносяцца як дзеянне і вынік.
Прайшоў дождж, і трава адразу зазелянела.
4. супраціўны. Злучае сказы і члены сказа ў супраціўным паведамленні.
Мужчына, і плача.
Ён хацеў стаць на ногі і ўпаў.
5. уступальны. Ужыв. ў знач., блізкім да злучніка «хоць» («хаця»).
І не складаная задача, а падумаць над ёй трэба.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
дый, злучнік.
Разм.
1. спалучальны. Злучае звычайна члены сказа, якія абазначаюць паслядоўныя з’явы; па значэнню набліжаецца да злучнікаў «і», «ды». Палазіў Якуш ля воза, выцягнуў рыдлёўку, узяў сякеру дый падаўся [у лес]. Скрыган.
2. далучальны. Далучае члены сказа і сказы, якія ўдакладняюць, завяршаюць або абагульняюць папярэднія думкі. Дома практыкавацца .. [Аксёну Калю] няма калі, дый нязручна. Колас. Развітаўшыся з Захарам, Андрэй палявымі дарогамі пайшоў, кіруючыся да Апанаса Хмеля. Дарога была няблізкая, але дня яшчэ хопіць, дый пагода спрыяе. Пестрак. Зыгмунт Асядовіч зноў, можа ўжо ў пяцідзесяты раз, пайшоў да фабрыкі. Далей брамы яго не пусцілі. Дый чаго было старацца ісці туды: фабрыка ледзьве жыла. Чорны. // Ужываецца пры нечаканых пераходах да наступных падзей. — Адно ж ты, Пятруська, не баўся на кірмашы. Сюды-туды дый дадому. Колас.
•••
Дый то — тое, што і ды і то (гл. ды 1).
Дый толькі — тое, што і ды і толькі (гл. ды 1).
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)