Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
скале́чыць
дзеяслоў, пераходны, закончанае трыванне, незваротны, 2-е спражэнне
| Будучы час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
скале́чу |
скале́чым |
| 2-я ас. |
скале́чыш |
скале́чыце |
| 3-я ас. |
скале́чыць |
скале́чаць |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
скале́чыў |
скале́чылі |
| ж. |
скале́чыла |
| н. |
скале́чыла |
| Загадны лад |
|---|
| 2-я ас. |
скале́ч |
скале́чце |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| прош. час |
скале́чыўшы |
Крыніцы:
dzsl2007,
krapivabr2012,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
скале́чыць сов.
1. искале́чить, изуве́чить, изуро́довать;
2. перен. искале́чить; искове́ркать
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
скале́чыць, ‑чу, ‑чыш, ‑чыць; зак.
1. каго. Учыніць каму‑н. цяжкае калецтва, зрабіць калекам. Адмаўчалася Зося. Не пікнула нават, абы толькі паляжаць яшчэ дзянёк, каб не скалечыць сябе на ўсё жыццё. Крапіва. [Савасцянчык:] — Кінуць жывёлу на дажджы... Хамут жа намокне, вы ж каня скалечыце, пакуль да сваёй Лонвы даедзеце. Пташнікаў. // што. Сапсаваць што‑н., пашкодзіць. І мы парашылі машыну разбіць, скалечыць так, каб ні адна дэталь не магла быць скарыстана. Шамякін. [Лора:] — Тыя прафесары, што вучылі мяне, скалечылі мой голас назаўсёды. Вітка.
2. перан.; што. Маральна знявечыць, сапсаваць. Скалечыць душу. □ Спрактыкаваны педагог, .. [Адам Юр’евіч] добра ведаў, што дзіцячы розум вельмі лёгка можна скалечыць няправільным выхаваннем, і стараўся, каб яго дзеці з маленства пранікаліся павагай да людзей працы. Майхровіч. З болем гляджу на чалавека, якога знявечыла, скалечыла жыццё, і хочацца яму памагчы. Вярцінскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
кале́чыць, -чу, -чыш, -чыць; -чаны; незак., каго-што.
1. Рабіць калекам (калекай).
Вайна калечыць людзей.
2. перан. Псаваць, знявечваць маральна, рабіць непаўнацэнным.
К. душу.
Нельга к. характар дзяцей.
|| зак. скале́чыць, -чу, -чыш, -чыць; -чаны і пакале́чыць, -чу, -чыш, -чыць; -чаны.
|| звар. кале́чыцца, -чуся, -чышся, -чыцца (да 1 знач.); зак. скале́чыцца, -чуся, -чышся, -чыцца і пакале́чыцца, -чуся, -чышся, -чыцца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
изуве́чить сов. зняве́чыць; скале́чыць;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
искале́чить сов. скале́чыць, пакале́чыць;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
скале́чваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае.
Незак. да скалечыць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
скале́чанне, ‑я, н.
Дзеянне і стан паводле знач. дзеясл. скалечыць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
раздушы́ць, -душу́, -ду́шыш, -ду́шыць; -ду́шаны; зак., каго-што.
1. Моцна націснуўшы, змяць, расплюшчыць.
Р. яйка.
Р. ягады.
2. Прыціснуўшы чым-н. цяжкім, душачы, забіць або скалечыць.
Р. грудную клетку.
|| незак. разду́шваць, -аю, -аеш, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)