се́ць
назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, жаночы род, 3 скланенне
|
адз. |
мн. |
| Н. |
се́ць |
се́ці |
| Р. |
се́ці |
се́цей |
| Д. |
се́ці |
се́цям |
| В. |
се́ць |
се́ці |
| Т. |
се́ццю |
се́цямі |
| М. |
се́ці |
се́цях |
Крыніцы:
nazounik2008,
piskunou2012,
sbm2012,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
сець, ‑і, ж.
Разм. Тое, што і сетка (у 1–3 і 6 знач.). Сець гатова ўжо ў рыбака І агледжаны леташні човен. Астрэйка. Смех гэткі маюць толькі дзеці Ды людзі з яснаю душой; І ён, як жа[ў]ранак той, Звінеў і ўжо кахання сеці Нячутна нішчыў. Багдановіч. Ён [свабодны голас] праз дратоў калючых сеці, Як сонца свет, пераліецца На шыр палёў, на край дарог... Танк. Дождж сеці светлыя развесіў, Разлінаваўшы далягляд. Прануза. [Брыль:] — Краіна пакрываецца сеццю электрастанцый і ўзнікаюць волаты-заводы, фабрыкі і цэлыя гарады. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
селе́ктар, -а, мн. -ы, -аў, м.
Электрамагнітны апарат, уключаны ў сець з іншымі апаратамі для ажыццяўлення аператыўнай тэлефоннай сувязі некалькіх пунктаў з цэнтрам.
Сувязь па селектары.
|| прым. селе́ктарны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Кля́чы ’вяроўкі, за якія цягнуць сець’ (Маш.). Гл. клячаў.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Сетно́, се́тишчэ ‘палатно з дробнымі вочкамі для рыбалоўных сетак’ (Крыв.). Да сець, сетка (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
бялю́сенькі, ‑ая, ‑ае.
Вельмі белы, сляпуча белы. У верхавінах лесу журботна шумеў вецер, расцярушваючы між галін і на галінах дрэў бялюсенькую снежную сець. Колас. Аж гляджу — трымае мая Ганна аберучкі цэлы сувой палатна, танюсенькага, бялюсенькага, бы снег той. Кірэйчык.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пашыбава́ць, ‑бую, ‑буеш, ‑буе; зак.
Разм. Хутка пайсці. Не пазіраючы Аўгіні ў вочы, [Мартын] аддаў ёй траву, а сам пашыбаваў у свой двор. Колас. Узрадаваны, Якуб ускінуў сець на правае плячо, схапіў рыдлёўку і шпарка пашыбаваў да свайго дворышча. Лупсякоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
◎ Куто́х ’фіранка’ (Мат. Гом.). Да кутаць©. З пункту погляду семантыкі параўн. укр. кутець, рус. кут, кутец, польск. kut‑ піа, kutnica ’сець’. Словаўтварэнне незразумелае. Магчыма кутох < куток.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Со́мец ‘сак (рыбалоўная сець)’ (Скарбы), со́мець, со́мцік ‘сак’ (гродз., Сл. ПЗБ), со́мцік ‘рыбалоўная прылада (як буч)’ (гродз., З нар. сл.). З літ. sámtis ‘тс’ (Сл. ПЗБ, 4, 520).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)