сатка́ны
прыметнік, адносны
|
адз. |
мн. |
| м. |
ж. |
н. |
- |
| Н. |
сатка́ны |
сатка́ная |
сатка́нае |
сатка́ныя |
| Р. |
сатка́нага |
сатка́най сатка́нае |
сатка́нага |
сатка́ных |
| Д. |
сатка́наму |
сатка́най |
сатка́наму |
сатка́ным |
| В. |
сатка́ны (неадуш.) сатка́нага (адуш.) |
сатка́ную |
сатка́нае |
сатка́ныя (неадуш.) сатка́ных (адуш.) |
| Т. |
сатка́ным |
сатка́най сатка́наю |
сатка́ным |
сатка́нымі |
| М. |
сатка́ным |
сатка́най |
сатка́ным |
сатка́ных |
Крыніцы:
piskunou2012.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
сатка́ны
дзеепрыметнік, залежны стан, прошлы час, закончанае трыванне
|
адз. |
мн. |
| м. |
ж. |
н. |
- |
| Н. |
сатка́ны |
сатка́ная |
сатка́нае |
сатка́ныя |
| Р. |
сатка́нага |
сатка́най сатка́нае |
сатка́нага |
сатка́ных |
| Д. |
сатка́наму |
сатка́най |
сатка́наму |
сатка́ным |
| В. |
сатка́ны (неадуш.) сатка́нага (адуш.) |
сатка́ную |
сатка́нае |
сатка́ныя (неадуш.) сатка́ных (адуш.) |
| Т. |
сатка́ным |
сатка́най сатка́наю |
сатка́ным |
сатка́нымі |
| М. |
сатка́ным |
сатка́най |
сатка́ным |
сатка́ных |
Кароткая форма: сатка́на.
Крыніцы:
dzsl2007,
krapivabr2012,
piskunou2012,
sbm2012,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
сатка́ны
1. со́тканный;
2. изо́тканный;
1, 2 см. сатка́ць
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
сатка́ны, ‑ая, ‑ае.
Дзеепрым. зал. пр. ад сагнаць. / у перан. ужыв. Снуючыся высока ў небе, раняла птушка мяккія, ласкавыя мелодыі, сатканыя са звону срэбраных струн, з булькання лясных ручайкоў, з зумкання пчаліных крылцаў, шолаху красак. Колас. Радзіма!.. Яна ўставала перад табой, сагрэтая любоўю чалавечых сэрцаў, нібы сатканая з сонечных [прамянёў]. Лынькоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
пярэстатка́ны, ‑ая, ‑ае.
Сатканы, вытканы з пражы рознага колеру для асновы і ўтку. Пярэстатканы дыван.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Вэрч ’скрутак лыка, лазы’ (Інстр. III), укр. верч ’скрутак, пучок’, рус. верчь ’тое, што спрадзена без верацяна (канапляная пража, вяроўка і г. д.)’. Параўн. таксама і рус. ве́рча ’від пражы; палавік, сатканы з ануч’. Утварэнне ад дзеяслова *vьrtěti. Усх.-слав. формы адлюстроўваюць старое вытворнае з ‑j‑ суфіксацыяй (vьrt‑jь). Гл. Рудніцкі, 367.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Тра́пачнік ’палавік, сатканы з рыззя’ (мерак., Ск. нар. мовы), ’коўдра, дыван, вытканыя з анучаў’ (рэч., ЛА, 4), тра́пашнік, тра́пашніца, тряпы́шніца ’тс’ (ЛА, 4), трыпча́нка ’тс’ (барыс., ЛА, 4). Семантычная кандэнсацыя словазлучэнняў з азначэннем тра́пачны (тра́пашны, тра́пачаны і пад.) з назоўнікамі дыван, коўдра; сюды ж тра́пашнік ’анучнік’ (талач., Шатал.; Мат. Маг.; рагач., Сл. ПЗБ; рас., ЛА, 5), тря́пашнік ’тс’ (Мат. Гом.), тря́пышнік ’тс’ (Юрч.), тра́пышнік ’тс’ (Яўс.), тря́пушнік ’тс’ (Бяльк.), трапе́шнік ’тс’ (талач., Шатал.), тра́пнік ’тс’ (лун., Шатал.) з адпаведнага словазлучэння. Да трапка, гл.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
ча́сты, ‑ая, ‑ае.
1. Размешчаны блізка адзін каля другога. На полі бабкі частыя Пасталі ў чараду. Астрэйка. Так што бацькавіцкім закаханым ёсць куды пайсці летнім вечарам, калі на небе высыплюць частыя зоркі, а хітраваты круглы месяц пачне ўсміхацца са сваёй вышыні. Навуменка. // Які ідзе, адбываецца, паўтараецца праз кароткія прамежкі часу. Суха хлопнулі частыя стрэлы. Лынькоў. Частыя, хоць і невялікія дажджы заміналі сушыць сена. Чарнышэвіч. // Які бывае дзе‑н., наведвае каго‑н. праз невялікія прамежкі часу. Часты наведвальнік. □ [Гаспадыня:] — Давайце вып’ем за вашу сустрэчу. Каб не апошняя яна была, каб Пеця быў частым госцем га гэтым сталом... Шамякін.
2. Які складаецца з блізка размешчаных адзін каля аднаго аднародных прадметаў, частак, часцінак; густы. Часты грэбень. Часты дождж. □ Лес тут стаяў часты і высокі. Лобан. // Шчыльна сплецены, сатканы. Частае рэшата. □ Столькі звязалі рукі мае перавяслаў, Столькі звязалі мярэжаў частых, Столькі звязалі вянкоў для зрубаў... Кляўко.
3. Які складаецца з хуткіх рухаў, гукаў і пад., якія ідуць адзін за адным. У кароткіх паўзах чулася частае дыханне дыктара. Беразняк. Белым полем, крокам частым, Хто насустрач мне бяжыць? Гілевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
рэ́дкі, ‑ая, ‑ае.
1. Недастаткова густы, вадзяністы. Рэдкі кісель. Рэдкая страва. Рэдкая смятана.
2. Які складаецца з аднародных прадметаў, часцінак, размешчаных не блізка адзін ад другога. На кіламетраў шэсць цягнуўся .. рэдкі лес, у якім хвоя ад хвоі стаяла на метраў пяцьдзесят ці часам сто. Чорны. Трохі .. [барада] няроўная ў .. [дзеда] — адна палавіна густая, другая — рэдкая. Лынькоў. // Размешчаны далёка адзін ад другога. Рэдкія ліхтары асвятлялі вуліцу. Гартны. [Азорыч:] З табою мы прайшлі З Барысава семнаццаць кіламетраў — І хоць бы дзе адна буйная часць! Разведка толькі, рэдкія заставы... Глебка. Нейкі час ехалі моўчкі. Лес парадзеў, стала святлей. У прасветліны відаць было неба з рэдкімі зоркамі. Асіпенка. // Не шчыльна сатканы або сплецены. Рэдкі невад. Рэдкі кошык. □ Праз рэдкую тканіну на вокнах пранізваецца ранішні водсвет. Бядуля.
3. Не густы (пра туман і пад.). Першы туман, лёгкі і рэдкі, як пара над гаршком, пачаў ўздымацца над рэчкаю, гусцець і большаць. Мурашка. // Не насычаны, разрэджаны (пра паветра, святло і пад.). Рэдкае святло. □ Мацей прынёс з-пад паветкі бярэмца дроў, пакідаў іх у рэдкі душок астылай печы. М. Стральцоў.
4. Які адбываецца праз вялікія прамежкі часу, бывае не часта. Цімох не любіў кампаніі і стараўся меней стыкацца з пастухамі. А калі і бывалі спатканні з імі, то вельмі рэдкія і выпадковыя. Колас. Недзе чуваць былі рэдкія выбухі. Дамашэвіч.
5. Які не часта сустракаецца, незвычайны. Там ужо заўважылі .. [кітоў] і згуртаваліся ля варта, каб падзівіцца на такіх рэдкіх, незвычайных марскіх жыхароў. Маўр. [Мікалай] добра разумеў, што гэта вельмі рэдкая выпадковасць — сустрэць таго, каго шукаеш на такім фронце, у мільённым натоўпе палонных. Шамякін. // Выдатны, выключны па сваіх якасцях. — Дык пан добра знае пана Турсевіча? — спытала пані падлоўчая: — Ах, які гэта быў рэдкі чалавек! — Зад на яна. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)