сапе́рнік
назоўнік, агульны, адушаўлёны, асабовы, мужчынскі род, 1 скланенне
|
адз. |
мн. |
| Н. |
сапе́рнік |
сапе́рнікі |
| Р. |
сапе́рніка |
сапе́рнікаў |
| Д. |
сапе́рніку |
сапе́рнікам |
| В. |
сапе́рніка |
сапе́рнікаў |
| Т. |
сапе́рнікам |
сапе́рнікамі |
| М. |
сапе́рніку |
сапе́рніках |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
сапе́рнік, -а, мн. -і, -аў, м.
Чалавек, які сапернічае з кім-н. у чым-н.
Сур’ёзны с. чэмпіёна.
Няма сапернікаў у каго-н. у чым-н. (няма роўных).
|| ж. сапе́рніца, -ы, мн. -ы, -ніц.
|| прым. сапе́рніцкі, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
сапе́рнік, ‑а, м.
1. Той, хто імкнецца перамагчы каго‑н., дабіваючыся адной і той жа мэты. Сястрыца часценька праглядае гэтыя лічбы — правярае работу сваіх сапернікаў з другіх змен. Шынклер. [Міхаіл:] — У тых, вашых сапернікаў, сапраўды крыху лепшыя паказчыкі. Карпаў. Сур’ёзнымі сапернікамі.. былі спартсмены Італіі. «Звязда». // Той, хто ўступае ў саперніцтва з кім‑н., дамагаючыся кахання якой‑н. жанчыны. А.. [Змітрок] нават не змагаецца за.. [каханне], не дае належнага адпор у сваім сапернікам. Ваданосаў. [Пеця] ішоў да.. [Траянавых], як у родны дом. Сэрцам адчуў саперніка. Шамякін.
2. Той, хто мае роўныя з кім‑н. заслугі, аднолькавыя якасці. Перакладчык павінен быць дастойным сапернікам паэта. «Полымя». / у перан. ужыв. Сапраўдным «сапернікам» металу ў машынабудаванні становіцца ў нас сінтэтычная смала капрон. «Полымя».
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Сапе́рнік ’той, хто імкнецца перамагчы каго-небудзь, дабіваючыся адной і той жа мэты’ (ТСБМ). Рус. сопе́рник, ст.-рус. супьрь, польск. sąpierz, чэш. soupeř ’праціўнік’, славац. súper, серб.-харв. су́па̑рни̑к ’тс’, славен. sọ̑pər, zọ̑pər ’насустрач’. Ад *супьрь або *супьрьн‑, якія ў сваю чаргу ад *sǫ‑ ’с’ і *pertі ’біць, цясніць, упірацца’ (гл. перці) (Праабражэнскі, 2, 357; Фасмер, 3, 718; Махэк₂, 495).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
сапернік, праціўнік
Слоўнік сінонімаў і блізказначных слоў, 2-е выданне (М. Клышка, правапіс да 2008 г.)
сопе́рник сапе́рнік, -ка м.;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
сапе́рніца, ‑ы, ж.
Жан. да сапернік.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пажырава́ць, ‑руе; зак.
Жыраваць нейкі час; крыху жыраваць. Ён [цецярук] быў абураны, што нейкі Сюды сапернік заляцеў Пажыраваць пупышкай клейкай З яго аблюбаваных дрэў. Танк.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
нешчаслі́вы, -ая, -ае.
1. Які прыносіць няшчасце, гора; поўны няшчасця.
Н. дзень.
2. Такі, якому не дадзена шчасце, радасць.
Без маткі нешчаслівыя дзеткі (прыказка).
3. Які не прыносіць удачы.
Н. латарэйны білет.
4. Такі, якому не шанцуе, не спрыяе поспех.
Н. сапернік.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)