само́ мест. опред., ср. само́; см. сам 1;

◊ гэ́та гаво́рыць с. за сябе́ — э́то говори́т само́ за себя́;

с. сабо́й (разуме́ецца) — само́ собо́й (разуме́ется)

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

само́ мест., см. сам​ 1.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

са́м

займеннік, азначальны, безасабовы

адз. мн.
м. ж. н. -
Н. са́м сама́ само́ са́мі
Р. само́га само́й само́га самі́х
Д. само́му само́й само́му самі́м
В. само́га саму́
саму́ю		 само́е самі́х
са́мі
Т. самі́м само́й самі́м самі́мі
М. самі́м само́й самі́м самі́х

Крыніцы: krapivabr2012, prym2009, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

собо́й мест. сабо́й;

за собо́й (позади) за сабо́й; см. себя́;

◊

само́ собо́й само́ сабо́й.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

картагра́фія, -і, ж.

Навука аб складанні геаграфічных карт, а таксама само складанне іх.

|| прым. картаграфі́чны, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

сцэнагра́фія, -і, ж. (спец.).

Мастацтва афармлення тэатральнай сцэны, а таксама само такое афармленне.

|| прым. сцэнаграфі́чны, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

самасе́йка, -і, ДМ -се́йцы, мн. -і, -се́ек, ж.

Расліна, якая вырастае з насення, што само асыпалася.

Бяроза-с.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

падразумява́цца, 1 і 2 ас. не ўжыв., -а́ецца; незак.

Мецца на ўвазе, застаючыся нявыказаным.

Гэта рашэнне само сабою падразумяваецца.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

сам, само́га, м. сама́, само́й, ж.; само́, само́га, н.; мн. са́мі, самі́х, займ. азнач.

1. Ужыв., каб падкрэсліць, што хто-н. асабіста выконвае дзеянне або адчувае на сабе яго.

С. тата гнаў каня.

Такую навіну трэба паведаміць ёй самой.

2. Ужыв., каб падкрэсліць, што дзеянне выконваецца асобай або прадметам самастойна, без чыёй-н. дапамогі.

Сяляне самі ўправіліся са жнівом.

С. (сама, само, самі) па сабе (адвольна, незалежна ні ад кога). С. (сама, само, самі) сабе (адзін, адна, адно, без нікога).

3. Ужыв. для падкрэслівання важнасці, значнасці асобы або прадмета.

С. аграном прыехаў на поле.

4. У спалучэнні з назоўнікамі з якасным знач. падкрэсліваюць наяўнасць вышэйшай ступені якасці ў прадмеце.

Прагулкі на лыжах — гэта само здароўе.

◊

Сам не свой — аб стане разгубленасці, роспачы, адчаю, непакою.

Само сабой зразумела — не выклікае ніякага сумнення.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

сабо́й и сабо́ю мест. возвр., в твор. п. собо́й, собо́ю; см. сябе́;

◊ быць (астава́цца) самі́м сабо́й — быть (остава́ться) сами́м собо́й;

само́ сабо́й разуме́ецца — само́ собо́й разуме́ется;

вало́даць сабо́й — владе́ть собо́й;

сам (сама́, само́) сабо́й — сам (сама́, само́) собо́й

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)