раўнава́га
назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, жаночы род, 2 скланенне
|
адз. |
| Н. |
раўнава́га |
| Р. |
раўнава́гі |
| Д. |
раўнава́зе |
| В. |
раўнава́гу |
| Т. |
раўнава́гай
раўнава́гаю |
| М. |
раўнава́зе |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
раўнава́га, -і, ДМ -ва́зе, ж.
1. Стан спакою, у якім знаходзіцца цела пад уздзеяннем роўных, процілегла накіраваных сіл.
Устойлівая р.
2. Устойлівае становішча, устойлівасць.
Страціць раўнавагу.
3. перан. Устойлівыя суадносіны паміж чым-н.
Экалагічная р.
4. перан. Стан спакою, ураўнаважанасці, нармальны стан духоўнага і маральнага жыцця.
Вывесці з раўнавагі.
|| прым. раўнава́жны, -ая, -ае (да 1 знач.; спец.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
раўнава́га ж., прям., перен. равнове́сие ср.;
р. сіл — равнове́сие сил;
няўсто́йлівая р. — неусто́йчивое равнове́сие;
вы́весці з ~гі — вы́вести из равнове́сия
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
раўнава́га, ‑і, ДМ ‑вазе, ж.
1. Стан спакою, у якім знаходзіцца цела пад уздзеяннем роўных, процілегла накіраваных сіл. Устойлівая раўнавага. Няўстойлівая раўнавага. □ Галінка загойдалася. І, каб утрымацца, захаваць раўнавагу, сарока замахала крыламі. Лынькоў.
2. Устойлівае становішча, устойлівасць. У галаве страшэнна шумела, і .. [Сяргей] баяўся падымацца, каб часам не страціць раўнавагу. Шамякін.
3. перан. Устойлівыя суадносіны паміж чым‑н.; ураўнаважванне адно другім. Раўнавага сіл.
4. перан. Спакой, нармальны стан духоўнага і маральнага жыцця. Вывесці з раўнавагі. □ За два гады Таня павольна прызвычаілася да свайго становішча, асвоілася з горкім лёсам саламянай ўдавы, пабыла жыццёвую раўнавагу. Машара. Ганна напружыла ўсе свае сілы, каб захаваць спакой і раўнавагу. Няхай.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Раўнава́га ’ўстойлівае становішча, спакой’ (ТСБМ, Нас.). Лічыцца запазычаннем з польск. równowaga ’тс’ або калькай з ням. Gleichgewicht ’тс’, што ў сваю чаргу калькуе лац. aequilibrium ’тс’, параўн. укр. рівнова́га ’тс’, рус. равнове́сие ’тс’ (Фасмер, 3, 428).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
бала́нс
‘раўнавага’
назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне
|
адз. |
мн. |
| Н. |
бала́нс |
бала́нсы |
| Р. |
бала́нсу |
бала́нсаў |
| Д. |
бала́нсу |
бала́нсам |
| В. |
бала́нс |
бала́нсы |
| Т. |
бала́нсам |
бала́нсамі |
| М. |
бала́нсе |
бала́нсах |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
равнове́сие ср., прям., перен. раўнава́га, -гі ж.;
равнове́сие сил раўнава́га сіл;
неусто́йчивое равнове́сие няўсто́йлівая раўнава́га;
хими́ческое равнове́сие хімі́чная раўнава́га;
вы́вести из равнове́сия перен. вы́весці з раўнава́гі;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
усто́йлівы, -ая, -ае.
1. Які стаіць цвёрда, не хістаючыся, не падаючы.
Устойлівая апора.
Устойлівая раўнавага.
2. перан. Які не паддаецца ваганням, пастаянны, стойкі, цвёрды.
Устойлівыя ўраджаі.
Устойлівая валюта.
У. характар.
|| наз. усто́йлівасць, -і, ж.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
тэрмадынамі́чны, ‑ая, ‑ае.
Спец. Звязаны з цеплавым рухам і яго ўплывам на фізічныя ўласцівасці цел. Тэрмадынамічныя працэсы. Тэрмадынамічная раўнавага.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
разо́рына, ‑ы, ж.
Разм. Асобная разора. Раўнавага была ўжо страчана, і .. [Чубар] паляцеў паміж разорын, хапаючыся рукамі за слізкі бульбоўнік. Чыгрынаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)