расхо́д
назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне
|
адз. |
мн. |
| Н. |
расхо́д |
расхо́ды |
| Р. |
расхо́ду |
расхо́даў |
| Д. |
расхо́ду |
расхо́дам |
| В. |
расхо́д |
расхо́ды |
| Т. |
расхо́дам |
расхо́дамі |
| М. |
расхо́дзе |
расхо́дах |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
расхо́д, -у, М -дзе, мн. -ы, -аў, м.
1. Трата, расходаванне чаго-н.
Р. электраэнергіі.
2. звычайна мн. Сума зрасходаваных грошай; выдаткі.
У наступным месяцы будуць вялікія расходы.
3. Графа ў бухгалтарскіх кнігах для запісу выдаткаў; проціл. прыход.
◊
Вывесці (пусціць, спісаць) у расход (разм.) — знішчыць, расстраляць.
Кішэнныя расходы — дробныя асабістыя расходы.
|| прым. расхо́дны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
расхо́д в разн. знач. расхо́д, -ду м.; (затрата — ещё) выда́так, -тку м.;
расхо́д боеприпа́сов расхо́д боепрыпа́саў;
записа́ть что́-л. в расхо́д запіса́ць што-не́будзь у расхо́д;
расхо́ды произво́дства расхо́ды (выда́ткі) вытво́рчасці;
◊
в расхо́де у расхо́дзе;
ввести́ в расхо́д уве́сці ў стра́ту;
списа́ть в расхо́д спіса́ць у расхо́д.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
расхо́д, -ду м., в разн. знач. расхо́д;
р. боепрыпа́саў — расхо́д боеприпа́сов;
вы́весці су́му ў р. — вы́вести су́мму в расхо́д;
◊ спіса́ць у р. — списа́ть в расхо́д;
кішэ́нныя ~ды — карма́нные расхо́ды;
пусці́ць у р. — пусти́ть в расхо́д
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
расхо́д, ‑у, М ‑дзе, м.
1. Дзеянне паводле дзеясл. разыходзіцца — разысціся (у 9 знач.).
2. Трата, расходаванне чаго‑н. Расход электраэнергіі. Расход вады. Расход гаручых матэрыялаў.
3. звычайна мн. (расхо́ды, ‑аў). Сума зрасходаваных грошай; выдаткі. І бацька тут, як на паперу, Стаў вылічаць расходы, страту І кончыў тым: лепш к сабе ў хату — Не трэба й кланяцца Яхіму — Наняць дарэктара на зіму. Колас. Пры ўсёй яе рэўнасці жонка рэдка кантралявала яго [Яраша] расходы. Шамякін.
4. Графа, раздзел у бухгалтарскіх кнігах для запісу выдаткаў.
•••
Кішэнныя расходы — дробныя, асабістым расходы.
У расход (вывесці, пусціць, спісаць) — знішчыць, расстраляць.
У расходзе — у карыстанні, не на месцы (быць, знаходзіцца). Людзі на заданнях, у расходзе, і Бондар, які апошнія дні, пасля таго, як разбілі баржу на Прыпяці, прыхворваў, змяніў сам паставога. Навуменка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
перарасхо́д, -у, М -дзе, м.
Расход звыш меры, нормы, плана.
П. крэдытаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
прыхо́д¹, -у, М -дзе, м.
1. гл. прыйсці.
2. Прыбыццё (поезда, парахода).
П. поезда.
3. Паступленне сум, тавараў, а таксама графа ў бухгалтарскіх кнігах для запісу паступленняў; проціл. расход.
П. перавышае расход.
|| прым. прыхо́дны, -ая, -ае (да 3 знач.).
Прыходная квітанцыя.
Прыходная каса.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Выда́так ’расход’ (Нас., Касп., Байк. і Некр.), выда́ткі рус. ’издержки’ (Байк. і Некр., БРС), укр. вида́ток ’расход; умалот’, польск. wydatek ’расход; атрыманая прадукцыя’. Суфіксальнае ўтварэнне ад вы́даць ’патраціць (грошы)’ і інш., магчыма дапусціць запазычанне з польск.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
двайны́, -а́я, -о́е.
1. Які складаецца з дзвюх аднародных частак ці прадметаў.
Чамадан з двайным дном.
2. У два разы большы; падвоены.
Д. расход.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
прихо́дIII прыхо́д, -ду м.;
прихо́д и расхо́д бухг. прыхо́д і расхо́д.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)