пілю́ля

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, жаночы род, 2 скланенне

адз. мн.
Н. пілю́ля пілю́лі
Р. пілю́лі пілю́ль
Д. пілю́лі пілю́лям
В. пілю́лю пілю́лі
Т. пілю́ляй
пілю́ляю		 пілю́лямі
М. пілю́лі пілю́лях

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

пілю́ля, -і, мн. -і, -лю́ль, ж.

Лякарства, спрасаванае ў форме галачкі, шарыка.

Прыняць пілюлю ад кашлю.

Паднесці пілюлю (таксама перан.: зрабіць што-н. непрыемнае; разм.). Праглынуць пілюлю (таксама перан.: моўчкі сцярпець справядлівы папрок, непрыемную для сябе праўду).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

пілю́ля ж. пилю́ля;

◊ праглыну́ць ~лю — проглоти́ть пилю́лю;

пазалаці́ць ~лю — позолоти́ть пилю́лю;

падне́сці ~лю — поднести́ пилю́лю;

го́ркая п. — го́рькая пилю́ля

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

пілю́ля, ‑і, ж.

Лякарства, спрасаванае ў форме галачкі, шарыка. [Урач] даў пілюляў, «каб прапацець», і загадаў везці Валодзю назад. Карпюк. Урач памацаў пульс, тэмпературу змераў, Паслухаў, што рабіць патрэбна, расказаў І хвораму пілюлі прыпісаў. Корбан.

•••

Паднесці пілюлю гл. паднесці.

Праглынуць пілюлю гл. праглынуць.

[Лац. pilula.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Пілю́ля ’лякарства, спрасаванае ў форме галачкі’ (ТСБМ). З рус. пилю́ля, якое з франц. pilule (Фасмер, 3, 262) < лац. pilula ’шарык’, ’мячык’ < pila ’мячык’, ’клубок’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

пилю́ля пілю́ля, -лі ж.;

◊

проглоти́ть пилю́лю праглыну́ць пілю́лю.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

Пігу́лка, піґу́лка, піґу́лчына ’пілюля, таблетка’ (Яруш., Нас., Сцяшк. Сл., Сл. ПЗБ; лун., Шатал.; віл., Жыв. сл.; Скарбы; міёр., Нар. словатв.). З польск. pigułka, якое ў форме piguła узнікла ў выніку распадабнення з piluła, — апошняе з лац. pilula ’шарык’ < pila; параўн. ням. Pille ’пілюля’ (Брукнер, 413).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

го́рький прям., перен. го́ркі;

◊

го́ре го́рькое го́ра го́ркае;

ху́же го́рькой ре́дьки горш за го́ркую рэ́дзьку;

го́рький о́пыт го́ркі во́пыт;

го́рькая пилю́ля го́ркая пілю́ля.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

Го́ркі (род. Го́рак) г. Го́рки

го́ркі

1. го́рький;

г. смак — го́рький вкус;

2. го́рький, го́рестный;

~кае жыццё — го́рькая (го́рестная) жизнь;

○ ~кая соль — го́рькая соль;

◊ го́ра ~кае — го́ре го́рькое;

~кія слёзы — го́рькие слёзы;

~кае дзіця́ — ещё ребёнок;

г. п’я́ніца — го́рький пья́ница;

г. во́пыт — го́рький о́пыт;

~кая пілю́ля — го́рькая пилю́ля;

збіць на г. я́блык — изби́ть до полусме́рти;

абры́даў, як ~кая рэ́дзька — погов. надое́л, как го́рькая ре́дька

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)