пу́чыць, 1 і 2 ас. не ўжыв., -ыць; незак.
Уздымаць, рабіць выпуклым.
Вецер пучыць брызент.
|| незак. успу́чыць, -ыць і вы́пучыць, -ыць.
|| наз. пу́чанне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
пу́чыць
дзеяслоў, пераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 2-е спражэнне
| Цяперашні час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
пу́чу |
пу́чым |
| 2-я ас. |
пу́чыш |
пу́чыце |
| 3-я ас. |
пу́чыць |
пу́чаць |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
пу́чыў |
пу́чылі |
| ж. |
пу́чыла |
| н. |
пу́чыла |
| Загадны лад |
|---|
| 2-я ас. |
пу́ч |
пу́чце |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| цяп. час |
пу́чачы |
Крыніцы:
dzsl2007,
krapivabr2012,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
пу́чыць, ‑чыць; незак., што.
Раздуваць, уздымаць. Вецер пучыць брызент. □ Не будзе ежа будучыні пучыць так жываты людзям, як гэта самая капуста. Дубоўка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Пу́чыць ’раздуваць, уздымаць’ (ТСБМ), пу́чыцца ’ўздувацца, узнімацца угору’, параўн. укр. пу́чити ’тс’, рус. пу́чить, пу́читься ’тс’, польск. pęczyć ’рабіць выпуклым, надуваць’, серб.-харв. на̀пучити се ’надуцца, раззлавацца’, славен. pọ́čiti ’лопнуць, трэснуць, разарвацца’, балг. пъ́ча ’выпучваць, настаўляць’, пъ́ча се ’надувацца, рабіцца важным’. Прасл. *pǫčiti ’павялічвацца, пашырацца; трэскацца’ суадносіцца з *pǫkati, гл. пу́каць. Падрабязней Куркіна, Этимология–1982–1984, 13–24; Скок, 3, 67; Банькоўскі, 2, 536. Гл. таксама пя́каць.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Прыпу́чыць 1, прыпу́чваць ’рабіць застрэшак з пучкоў’ (ТС). Да пук, пучо́к (гл.).
Прыпу́чыць 2 (прыпу́чыты) ’прыбіць, утрамбаваць размашыстымі ўдарамі’ (драг., З нар. сл.). З пры‑пу́чыць, дзе пучыць узыходзіць да пу́каць(ца) (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
пу́чить несов.
1. разг. пу́чыць; (о вздутии живота) пу́шыць;
2. (о глазах) прост. вытара́шчваць, вылу́пліваць;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Пы́рта груб. ’нос’ (шчуч., Сл. ПЗБ). Няясна; магчыма, ад пы́рыць ’выпіраць, пучыць’ (гл.) з рэдкай суфіксацыяй ‑та (‑*ьta), параўн. пы́рка (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)