пу́дзіла, -а, мн. -ы, -дзіл, н.
1. Чучала для адпужвання птушак у агародах, садах.
2. перан. Пра чалавека, які адпужвае сваім выглядам, а таксама пра чалавека, вычварна, безгустоўна апранутага (разм.).
3. Тое, чым (той, кім) палохаюць, прадмет боязі, страху.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
пу́дзіла ср.
1. пу́гало, чу́чело;
2. перен., бран. чу́чело;
◊ п. гаро́хавае — чу́чело горо́ховое
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
пу́дзіла, ‑а, н.
1. Чучала ў выглядзе чалавека, якое выстаўляецца на палях, агародах для адпужвання птушак. За плотам сярод канапель стаіць там пудзіла, стаіць, здзіўлена растапырыўшы ў бакі рукі, і цікуе за ўсімі з-пад нізка насунутай на колік шапкі. Галавач. У гародзе, за пахілым парканам матлялася на ветры пудзіла на вераб’ёў. Арочка. // перан. Пра тое, што выклікае страх, сполах у каго‑н. Царская Расія была пудзілам для нацыянальна-рэвалюцыйнага руху ў Еўропе.
2. перан. Пра неахайна, непрыгожа апранутага, брыдкага чалавека. [Гусоўскі:] — Глядзі, якім пудзілам апранулі! Цікава, для чаго такая маскіроўка? Навуменка. [Насця:] — Ну, паглядзі ты на сябе: на каго ты падобен у гэтым рызмане? Дзе ж ёсць другое такое пудзіла на свеце? Колас.
•••
Пудзіла (агароднае) гарохавае — пра смешна, безгустоўна адзетага чалавека.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Пу́дзіла (ТСБМ; Шат.; віл., асіп., ганц., паст., Сл. ПЗБ; Бяльк.), ’страшыдла пужаць курэй’ (Варл.), пу́дзвіло, пу́дзіло ’пудзіла; неахайнік’ (ТС). Ад пу́дзіць ’пужаць, адганяць’ (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
гаро́хавы горо́ховый;
◊ пу́дзіла ~вае — чу́чело горо́ховое
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
горо́ховый гаро́хавы;
◊
чу́чело горо́ховое пу́дзіла гаро́хавае.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
гаро́хавы, ‑ая, ‑ае.
Які мае адносіны да гароху (у 1 знач.). Гарохавае сцябло. // Прыгатаваны з гароху (у 2 знач.). Гарохавы суп.
•••
Гарохавы вянок гл. вянок.
Пудзіла гарохавае гл. пудзіла.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
чу́чело
1. пу́дзіла, -ла ср., чу́чала, -ла ср.;
2. (пугало) пу́дзіла, -ла ср.;
3. перен., бран. пу́дзіла, -ла ср.;
◊
чу́чело горо́ховое хоць у кано́плі стаўля́й; патаро́ча салапа́тая;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
пу́гало
1. пу́дзіла, -ла ср., пу́жала, -ла ср.;
2. перен. пу́дзіла, -ла ср., пу́жала, -ла ср., страшы́дла, -ла ср.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
патаро́ча, ‑ы, ж.
Уст. Абл. Здань, пудзіла. Цябе агорне полаг ночы, Ты смех пачуеш Патарочы, — Ці будзе водгук тваім думам? Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)