публі́чны, -ая, -ае.
1. Які ажыццяўляецца ў прысутнасці публікі, адкрыты.
Публічнае выступленне.
Публічна (прысл.) заявіць.
2. Прызначаны для шырокага наведвання, агляду і пад.
Публічная бібліятэка.
Публічная выстаўка.
○
Публічны дом — памяшканне, дзе прастытуткі прымаюць наведвальнікаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
публі́чны, ‑ая, ‑ае.
1. Які адбываецца ў прысутнасці публікі, людзей; адкрыты. Публічная лекцыя. □ Паэт [Максім Танк] перакладаў вершы Пушкіна на беларускую мову яшчэ ў давераснёўскі перыяд, выступаў з іх публічным чытаннем. Бугаёў.
2. Прызначаны для шырокага кола людзей, грамадства, для грамадскага карыстання. Публічная бібліятэка. Публічная выстаўка.
•••
Публічны дом гл. дом.
[Ад лац. publicus — грамадскі.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
публі́чны
прыметнік, адносны
|
адз. |
мн. |
| м. |
ж. |
н. |
- |
| Н. |
публі́чны |
публі́чная |
публі́чнае |
публі́чныя |
| Р. |
публі́чнага |
публі́чнай
публі́чнае |
публі́чнага |
публі́чных |
| Д. |
публі́чнаму |
публі́чнай |
публі́чнаму |
публі́чным |
| В. |
публі́чны (неадуш.)
публі́чнага (адуш.) |
публі́чную |
публі́чнае |
публі́чныя (неадуш.)
публі́чных (адуш.) |
| Т. |
публі́чным |
публі́чнай
публі́чнаю |
публі́чным |
публі́чнымі |
| М. |
публі́чным |
публі́чнай |
публі́чным |
публі́чных |
Крыніцы:
krapivabr2012,
piskunou2012,
prym2009,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
публи́чный в разн. знач. публі́чны;
публи́чная ле́кция публі́чная ле́кцыя;
публи́чная библиоте́ка уст. публі́чная бібліятэ́ка;
публи́чное пра́во юр. публі́чнае пра́ва;
публи́чные торги́ публі́чныя таргі́.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
ды́спут, ‑у, М ‑пуце, м.
Публічная спрэчка на навуковыя, літаратурныя, маральныя і пад. тэмы. Удзельнічаць у дыспуце. Правесці дыспут.
[Ад лац. disputare — разважаць, спрачацца.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
прастыту́тка, ‑і, ДМ ‑тутцы; Р мн. ‑тутак; ж.
1. Жанчына, якая займаецца прастытуцыяй; публічная жанчына.
2. перан. Разм. Беспрынцыповы, прадажны чалавек.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Патаску́ха 1 ’публічная жанчына’ (Мядз.), добр. ’пасялуха’ (Мат. Гом.). Відаць, з рус. потаску́ха; параўн. яшчэ потаскна́я, потаску́ша, потаску́нья ’тс’.
Патаску́ха 2 ’парушэнец парасоністы, Chimaphila Pursh. umbellata (L.)’ (ігн., Сл. ПЗБ). Відаць, да патаску́ха 1. Матывацыя: паўзучае карэнішча расліны цягнецца, па-руску «тащится».
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Прастыту́тка ’публічная жанчына’, ’прадажны, беспрынцыповы чалавек’ (ТСБМ). Праз рус. проститу́тка ’тс’, якое з зах.-еўрап. моў, параўн. англ. prostitute, ням. Prostituierte. У рус. мове слова было аформлена па тыпу назоўнікаў ж. р. на ‑ка. Крыніца слова — у лац. prostituta ’прастытутка’ (Даль, 3‑е выд.) < лац. prostituere ’публічна выстаўляць сябе’. Прастытуцыя ўзыходзіць да лац. prostitutio ’тс’ (Голуб-Ліер, 398).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Прафе́сія ’род заняткаў, працоўнай дзейнасці, які патрабуе пэўнай падрыхтоўкі’ (ТСБМ). Ст.-бел. (XVII ст.) профессия, професия, проффесыя ’праца, занятак’ < польск. profesja < лац. professio (Булыка, Запазыч., 268). Сучаснае слова запазычана з заходнееўрапейскіх моў (параўн. франц. profession, ням. Profession) з лац. professio ’публічная заява, уласна афіцыйная заява аб сваім званні; род заняткаў’ праз польск. або рус. (профе́ссия) пасрэдніцтва, гл. Фасмер, 3, 384; Банькоўскі, 2, 780. Прыметнік прафесі́йны з польск. profesyjny (Гіст. лекс., 260).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
сеа́нс, ‑а, м.
1. Публічная дэманстрацыя ці паказ чаго‑н. у вызначаны прамежак часу. Сеанс паказу мадэлей. □ Да пачатку сеанса было з паўгадзіны. Шыцік. І на прасёлачных дарогах, Вячэрні скончыўшы сеанс, Паіў і пасвіў ён [механік] гнядога Да самай поўначы не раз. Калачынскі.
2. Выкананне чаго‑н. (работы, лячэння і пад.) ва ўстаноўлены прамежак часу, а таксама прамежак часу, у які адбываецца што‑н. Сеанс гіпнозу. □ [Сяргей:] — Я партрэты хутка раблю, тры-чатыры сеансы — і гатова. Рэшту дапрацую без арыгінала. Машара.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)