прыступі́ць
дзеяслоў, пераходны/непераходны, закончанае трыванне, незваротны, 2-е спражэнне
| Будучы час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
прыступлю́ |
прысту́пім |
| 2-я ас. |
прысту́піш |
прысту́піце |
| 3-я ас. |
прысту́піць |
прысту́пяць |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
прыступі́ў |
прыступі́лі |
| ж. |
прыступі́ла |
| н. |
прыступі́ла |
| Загадны лад |
|---|
| 2-я ас. |
прыступі́ |
прыступі́це |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| прош. час |
прыступі́ўшы |
Крыніцы:
dzsl2007,
krapivabr2012,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
прыступі́ць, -уплю́, -у́піш, -у́піць; зак., што.
1. Прыціснуць, прытрымаць, наступіўшы на што-н.
П. ботам акурак.
2. да каго-чаго. Падысці, падступіць.
Праціўнік прыступіў да крэпасці.
3. да чаго. Пачаць, узяцца за што-н.
П. да будаўніцтва.
П. да сваіх абавязкаў.
|| незак. прыступа́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
|| наз. пры́ступ, -у, м.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
прыступі́ць сов.
1. (да чаго) приступи́ть (к чему); нача́ть (что);
п. да рабо́ты — приступи́ть к рабо́те (нача́ть рабо́ту);
2. (шагнув, приблизиться) приступи́ть
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
прыступі́ць, ‑ступлю, ‑ступіш, ‑ступіць; зак.
1. што. Наступіўшы на што‑н., прыціснуць, прытрымаць. Бабуля прыступіла валёнкам гаручы квач, толькі копаць пайшла. Брыль.
2. Уст. Блізка падысці, падступіць да каго‑, чаго‑н. Войска прыступіла да самага горада. □ — Праўда? — гуртам прыступілі дзяўчаты да Адася. Калюга.
3. Пачаць што‑н., узяцца за што‑н. У галаве .. [рэдактара] было многа ўсякіх ідэй. Адна такая ідэя — прыступіць да выдання панямонскай газеты. Колас. У іншых месцах прыступілі ўжо да ворыва, сяўбы, а ў гэтай нізіне ўсё яшчэ збіралася вада з далёкіх ваколіц. Маўр. // Пачаць што‑н. рабіць, выконваць. Прыступіць да сваіх абавязкаў. □ Тады пайшоў сам Ксавэр Блецька. Ён смела і нахабна явіўся да Гальваса і адразу прыступіў да справы. Чорны. Пасля перапынку, дзесьці апоўначы, мы прыступілі да наступнай сцэны вяселля. Нядзведскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Прыступі́ць 1. Гл. ступі́ць.
Прыступі́ць 2 ’уступіць’ (ганц., Сл. ПЗБ). Да папярэдняга слова.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
прыступа́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае.
Незак. да прыступіць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
приступи́ть сов.
1. (близко подойти) прыступі́ць; (подступить) падступі́ць; прыступі́цца; падступі́цца;
2. (настойчиво обратиться) уст. прыступі́ць;
3. (приняться за что-л.) узя́цца (за што), распача́ць (што);
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Прысту́пна ’добра, зручна, ёмка’ (Жд. 1). Да прыступі́ць (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
расча́цца, разачнецца; разачнёмся, разачняцеся, разачнуцца; зак.
Разм.
1. Пачацца, распачацца. Расчалася касьба.
2. Прыступіць да выканання якой‑н. справы, працы. Расчацца з мыццём бялізны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пача́ць, -чну́, -чне́ш, -чне́; -чнём, -чняце́, -чну́ць; -ча́ў, -чала́, -ло́; -чні́; -ча́ты; зак.
1. што і з інф. Прыступіць да якога-н. дзеяння.
П. будаўніцтва дома.
П. будаваць.
2. (1 і 2 ас. не ўжыв.), з інф. Праявіць першыя прыметы якога-н. дзеяння або стану.
Лякарства пачало дзейнічаць.
Пачало цямнець.
3. што чым або з каго-што. Узяцца за што-н. у першую чаргу.
П. прамову прывітаннем або з прывітання.
4. што. Прыступіць да спажывання чаго-н.
П. новую буханку хлеба.
|| незак. пачына́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
◊
Пачынаючы з, прыназ. з Р — тое, што і «з» (у 1 знач.).
Пачынаючы з гэтай старонкі.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)