прылуча́ць
дзеяслоў, пераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне
| Цяперашні час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
прылуча́ю |
прылуча́ем |
| 2-я ас. |
прылуча́еш |
прылуча́еце |
| 3-я ас. |
прылуча́е |
прылуча́юць |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
прылуча́ў |
прылуча́лі |
| ж. |
прылуча́ла |
| н. |
прылуча́ла |
| Загадны лад |
|---|
| 2-я ас. |
прылуча́й |
прылуча́йце |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| цяп. час |
прылуча́ючы |
Крыніцы:
dzsl2007,
krapivabr2012,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
прылуча́ць (да каго, чаго) несов.
1. присоединя́ть (к кому, чему);
2. приобща́ть (к чему)
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
прылуча́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае.
Незак. да прылучыць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
прылучы́ць, -учу́, -у́чыш, -у́чыць; -у́чаны; зак.
1. каго-што. Злучыць з чымн.; уключыць у склад чаго-н. іншага, асноўнага.
П. да кампаніі.
П. раён да другой вобласці.
2. каго (што). Даць магчымасць уключыцца ў якую-н. дзейнасць, зрабіць удзельнікам чаго-н.
П. падлеткаў да грамадска-карыснай працы.
|| незак. прылуча́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
|| наз. прылучэ́нне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
прилуча́ть несов., обл. прылуча́ць, залуча́ць;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
прылучэ́нне, ‑я, н.
Дзеянне паводле знач. дзеясл. прылучаць — прылучыць і прылучацца — прылучыцца.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
прылуча́цца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; незак.
1. Незак. да прылучыцца.
2. Зал. да прылучаць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
прылучы́ць
дзеяслоў, пераходны, закончанае трыванне, незваротны, 2-е спражэнне
| Будучы час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
прылучу́ |
прылу́чым |
| 2-я ас. |
прылу́чыш |
прылу́чыце |
| 3-я ас. |
прылу́чыць |
прылу́чаць |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
прылучы́ў |
прылучы́лі |
| ж. |
прылучы́ла |
| н. |
прылучы́ла |
| Загадны лад |
|---|
| 2-я ас. |
прылучы́ |
прылучы́це |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| прош. час |
прылучы́ўшы |
Крыніцы:
dzsl2007,
krapivabr2012,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
Прылучы́ць, прылуча́ць ’уключыць, далучыць’ (ТСБМ, Нас., Гарэц., Ласт.), прілучы́ць ’далучыць’ (Бяльк.), прылучаць ’прычашчаць’ (Ласт.); ст.-бел. прилучати, прилучатися ’далучаць, далучацца’, прилучити, прилучитися (Сл. Скарыны), аддзеяслоўны субстантыў прылучэ́нне ’далучэнне’ (Нас., Гарэц., ТСБМ), ’прычашчэнне’ (Ласт.). Сюды ж вытворныя: прылу́чны ’які выпадкова прыбіўся не да свайго статку’ (Нас.), дзе часткова захоўваецца семантыка прылуча́й ’выпадак’, прылу́ка ’муж, што пасяліўся пасля жаніцьбы ў доме сваёй жонкі’ (Інстр. 2). Узыходзіць да прасл. *prilǫčiti, прэфіксальнае ўтварэнне ад *lǫčiti, гл. лучы́ць 1 ’яднаць, злучаць’ (гл. таксама ЭССЯ, 16, 132–134). Укр. прилуча́ти ’далучаць; дадаваць; уключаць’. Ст.-рус. прилучити ’прылучаць; даць, падараваць’, рус. дыял. прилуча́ть, прилучи́ть ’прынаджваць, прывабліваць, далучаць’. Гл. таксама Фасмер, 3, 365; ЕСУМ, 3, 315–316, Варбат, Слав. языкозн., IX, 66–67.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
приобща́ть несов.
1. прылуча́ць, далуча́ць (да чаго), уключа́ць (у што);
приобща́ть к культу́ре прылуча́ць (далуча́ць) да культу́ры;
приобща́ть к обще́ственной жи́зни уключа́ць у грама́дскае жыццё;
2. (прилагать) прыклада́ць;
3. церк. прычашча́ць;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)