прыка́зчык, -а, мн. -і, -аў, м. (уст.).
1. Наёмны служачы ў гандлёвай установе; прадавец.
2. Служачы ў маёнтку, які кіраваў гаспадаркай памешчыка.
|| прым. прыка́зчыцкі, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
прыка́зчык
назоўнік, агульны, адушаўлёны, асабовы, мужчынскі род, 1 скланенне
|
адз. |
мн. |
| Н. |
прыка́зчык |
прыка́зчыкі |
| Р. |
прыка́зчыка |
прыка́зчыкаў |
| Д. |
прыка́зчыку |
прыка́зчыкам |
| В. |
прыка́зчыка |
прыка́зчыкаў |
| Т. |
прыка́зчыкам |
прыка́зчыкамі |
| М. |
прыка́зчыку |
прыка́зчыках |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
прыка́зчык м., ист. прика́зчик
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
прыка́зчык, ‑а, м.
Уст.
1. Наёмны служачы ў купца або ў гандлёвай установе, які выконваў даручэнні гандлёвага характару і па даручэнню гаспадара займаўся гандлем у магазіне; прадавец. [Бацька] наймаўся ў лясных купцоў прыказчыкам пры сплавах. Бядуля. — Хоць пару фунтаў [хлеба], Мікалай Ігнатавіч, — папрасіла .. [Ганна] маладога рухавага прыказчыка. Гартны.
2. Служачы ў маёнтку, які кіраваў гаспадаркай памешчыка і выконваў розныя гаспадарчыя даручэнні.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
прыка́зчыца, ‑ы, ж.
Уст.
1. Жан. да прыказчык (у 1 знач.).
2. Жонка прыказчыка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
прика́зчик уст.
1. (в лавке) прыка́зчык, -ка м.; прадаве́ц, -даўца́ м.;
2. (в имении) акано́м, -ма м.;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Войт гіст. ’сельскі стараста, прыказчык у часы прыгону’ (БРС, Нас., Касп., Гарэц., Мядзв., Шпіл.). Запазычанне з польск. wójt, якое ў сваю чаргу са с.-в.-ням. Voget ’дазорац, правіцель’ лац. vocātus, advocātus (Міклашыч, 393; Фасмер, 1, 335; Кюнэ, Poln., 115; Булыка, Запазыч., 67). Менш. верагодна Жураўскі (БМ, 61) аб непасрэдным запазычанні беларускага слова з с.-в.-ням. Voget, Voit ’дазорац, правіцель’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Маладзе́ц, Р. скл. малайца, мыладзец, молодзец ’статны, атлетычнага складу малады чалавек’, ’малайчына, зух’, ’жаніх’, малайца́ ’тс’ (ТСБМ, Нас., Др.-Падб., Касп., Бяльк., ТС, Федар. 6, Яруш.); маладзе́цкі ’здаровы’ (брасл., Сл. ПЗБ; ТСБМ). Апошняе, аднак, паводле Крукоўскага (Уплыў, 61) — запазычанне з рус. мовы. Укр. молодець, рус. молодец ’тс’, польск. młodziec ’жаніх на вяселлі’, ’адростак’ ст.-чэш. mladec, славен. mládec ’юнак’, ’слуга’, ’жаніх’, серб.-харв. mladac ’жаніх’. Прасл. moldьcь ’юнак’. Да малады́ (гл.).
Маладзе́ц 2, мыладзе́ц, мъладзе́ц ’парабак, наёмны (на 1 год) работнік’ (Грыг., Нік., Оч. 2, Касп.), бешан. ’рабочы на плыце, падначалены ў галоўнага сплаўшчыка’ (Нар. сл.). Рус. молоде́ц ’прыказчык, работнік’ (Зах. Дзвіна), ’рабочы-вясляр на пярэднім канцы плыта’. Бел.-рус. ізалекса. Аналагічна серб.-харв. мла̏ђи ’слугі, чэлядзь’. Да маладзец 1 (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)