прыгуме́нне
назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, ніякі род, 1 скланенне
|
адз. |
мн. |
| Н. |
прыгуме́нне |
прыгуме́нні |
| Р. |
прыгуме́ння |
прыгуме́нняў |
| Д. |
прыгуме́нню |
прыгуме́нням |
| В. |
прыгуме́нне |
прыгуме́нні |
| Т. |
прыгуме́ннем |
прыгуме́ннямі |
| М. |
прыгуме́нні |
прыгуме́ннях |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
piskunou2012,
sbm2012,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
прыгуме́нне ср. гуме́нник м.
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
прыгуме́нне, ‑я, н.
Месца, плошча каля гумна. [Рыгор] падаўся ў двор, прайшоў на прыгуменне і ціхом адчыніў гуменныя дзверы. Чорны. Бацька і Хведзька былі на прыгуменні, ладзілі капец. Мележ.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Прыгуме́нне, прыгуме́нь ’месца, плошча каля гумна’ (ТСБМ, Янк. 2, Інстр. 2, ЛА, 4), прыгу́мнік, прыгуме́ча ’тс’ (Сержп., Бір. дыс., З нар. сл.), прыгуме́нок ’прыгуменне; месца, адроджанае ад жывёлы, на якім сушаць снапы’ (ПСл), прыгуме́ння, прыгу́ннык ’адроджанае месца для жывёлы; месца перад гумном’ (ДАБМ, Бяльк.), прыгуме́нне, прыго́мнік ’прыгуменне’ (Сл. ПЗБ), пругумэ́нне, прыгумэ́нік ’месца (пляцоўка) каля гумна; прыбудоўка да гумна’ (Шушк.), прыуме́льнік, прыгумёнка, мн. л. прыгу́мкі ’прыбудова да гумна’ (Сл. ПЗБ). Да гумно́ (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
прыгуме́нь, -ню м., обл., см. прыгуме́нне
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
прыгуме́нь, ‑ю, м.
Абл. Тое, што і прыгуменне. Дзядзька Марцін кінуў рэзаць сечку і выйшаў на прыгумень. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Пругме́нь, пругме́іне, пругме́ня, пругмянё ’панадворак; прыгуменне’ (Сл. ПЗБ; стаўб., Нар. лекс.; слуц., Нар. словатв.; чырв., З нар. сл.). З пры‑ (гл.) і гумно́ (гл.), параўн.: пругменё кала гумна (там жа). Гл. прыгуменне.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Перахле́ўе (пэрэхлеўе) ’прыгуменне’ (стол., ЛА, 4). З перад‑ хлеўе < перад і хлеў (гл.).⇉·⇉·
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
перапхну́ць, ‑ну, ‑неш, ‑не; ‑нём, ‑няце; зак., што.
Разм.
1. Штурхаючы, перамясціць куды‑н. або цераз што‑н. [Халуста:] — Каб гэты прывад быў на колах.., то яго раз-два і перапхнуў на другое прыгуменне. Чарнышэвіч.
2. Тое, што і перапхаць (у 2 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пакача́цца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; зак.
Качацца, валяцца некаторы час. Распрогшы каня, Аўрам пусціў яго на прыгуменне пакачацца, потым выняў з воза мех з канюшынай і кінуў на зямлю. Чарнышэвіч. Усе сышліся на высокім і паляўнічым беразе Нёмана, дзе можна было пакачацца на зялёнай траўцы. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)