прывалі́ць
дзеяслоў, пераходны/непераходны, закончанае трыванне, незваротны, 2-е спражэнне
| Будучы час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
прывалю́ |
прыва́лім |
| 2-я ас. |
прыва́ліш |
прыва́ліце |
| 3-я ас. |
прыва́ліць |
прыва́ляць |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
прывалі́ў |
прывалі́лі |
| ж. |
прывалі́ла |
| н. |
прывалі́ла |
| Загадны лад |
|---|
| 2-я ас. |
прывалі́ |
прывалі́це |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| прош. час |
прывалі́ўшы |
Крыніцы:
dzsl2007,
krapivabr2012,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
прывалі́ць², -алю́, -а́ліш, -а́ліць; -а́лены; зак., што.
Трохі, не поўнасцю зваліць (сукно).
|| незак. прыва́льваць, -аю, -аеш, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
прывалі́ць I сов., в разн. знач. привали́ть;
п. ка́мень да сцяны́ — привали́ть ка́мень к стене́;
парахо́д ~лі́ў да пры́стані — парохо́д привали́л к при́стани;
~лі́ла мно́га наро́ду — безл. привали́ло мно́го наро́ду;
яму́ ~лі́ла шча́сце — ему́ привали́ло сча́стье
прывалі́ць II сов. (о сукне) слегка́ сваля́ть
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
прывалі́ць 1, ‑валю, ‑валіш, ‑валіць; зак.
1. каго-што. Прыперці, прыхіліць да чаго‑н. Прываліць бервяно да сцяны. // Прыкрыць, прыціснуць зверху чым‑н. Прываліць каменем. □ [Снег] прыкрыў, прываліў з восені багну і ваду ў балотах. Сачанка. // безас. Прыціснуць, прыдушыць. Гэтая дзяўчына пераклала немцам, быццам у лесе сасной прываліла рабочага і патрэбна медыцынская дапамога. Карпюк.
2. Спец. Прыстаць, прычаліць (пра судна). Параход прываліў да берага.
3. Разм. Прыйсці, сабрацца ў вялікай колькасці. Раз, ужо ў познюю восень, грамада мужыкоў прываліла ў школу. Колас. Як заўсёды.., на сход прываліла ўся вёска; моладзь — тая наперадзе. Нікановіч. Прывалілі людзі з саду: — Што такое? — Што за гром? Бялевіч. / у безас. ужыв. У мястэчка за апошні месяц прываліла нямала рознага люду. Навуменка. // перан. З’явіцца, прыйсці (пра што‑н. нечаканае або ў вялікай колькасці). [Аўгусцін:] — Чуў, чуў, Мікалай, пра тваю знаходку. Во шчасце прываліла! Паўлаў. Здаецца, ніколі .. [вясны] так пс чакалі, як сёлета. Ажн[о] во яно, прываліла цяпло. Савіцкі. Дабро прываліла ў хату, але да раніцы яго яшчэ трэба добра прыхаваць. Няхай. / у безас. ужыв. Мадэльшчыкаў мала, а новых заказаў многа цяпер прываліла. Чорны.
прывалі́ць 2, ‑валю, ‑валіш, ‑валіць; зак., што.
Трохі, не поўнасцю зваліць (сукно).
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
прывалі́ць¹, -алю́, -а́ліш, -а́ліць; -а́лены; зак.
1. каго-што. Прыперці, прыхіліць да чаго-н. або прыціснуць зверху чым-н.
П. камень да сцяны.
2. Прыстаць да берага, да прыстані (спец.).
Параход прываліў да прыстані.
3. (1 і 2 ас. не ўжыв.), перан. З’явіцца, прыйсці (разм.).
Шчасце прываліла ў хату.
Прываліла многа народу. незак. прыва́льваць, -аю, -аеш, -ае.
|| наз. прыва́льванне, -я, н. (да 1 знач.) і прыва́л, -у, м. (да 2 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
прыва́льваць 1, ‑аю, ‑аеш, ‑ае.
Незак. да прываліць 1.
прыва́льваць 2, ‑аю, ‑аеш, ‑ае.
Незак. да прываліць 2.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
прыва́лены 1, ‑ая, ‑ае.
Дзеепрым. зал. пр. ад прываліць (у 1 знач.).
прыва́лены 2, ‑ая, ‑ае.
Дзеепрым. зал. пр. ад прываліць 2.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
прыва́л, -у, мн. -ы, -аў, м.
1. гл. прываліць¹.
2. Прыпынак у дарозе для адпачынку, а таксама месца прыпынку.
Зрабіць п.
|| прым. прыва́льны, -ая, -ае (да 2 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Прывярну́ць ’павярнуўшы, прыперці, прыхіліць да чаго-небудзь; прываліць; зачараваць, прываражыць’ (ТСБМ, Янк. 2), ’прыкідаць, прываліць, накіраваць статак да чаго-небудзь’ (Янк. 2), прыверня́ць ’прывальваць’ (ТС). Да вярну́ць (гл.). Адносна значэння ’зачараваць, прываражыць’ гл. прываро́т.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
привали́ть сов.
1. прывалі́ць, мног. папрыва́льваць;
привали́ть ка́мень к стене́ прывалі́ць ка́мень да сцяны́;
2. (прислонить, опереть) разг. прыпе́рці, мног. папрыпіра́ць, прыхіну́ць, мног. папрыхіна́ць, прыхілі́ць, мног. папрыхіля́ць;
3. (о судах) мор. прывалі́ць, падплы́сці, падплы́ць; (пристать к чему-л.) прыста́ць;
4. (прийти, появиться в большом количестве) разг. прывалі́ць;
5. (приехать, прийти, прибыть куда-л.) прост. прыпе́рці, прыпе́рціся, прысу́нуцца, прыцягну́цца;
◊
ему́ сча́стье привали́ло яму́ шча́сце прывалі́ла;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)