про́за
назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, жаночы род, 2 скланенне
|
адз. |
| Н. |
про́за |
| Р. |
про́зы |
| Д. |
про́зе |
| В. |
про́зу |
| Т. |
про́зай
про́заю |
| М. |
про́зе |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
про́за, -ы, ж.
1. Невершаваная літаратура ў адрозненне ад паэзіі.
Мастацкая п.
Пісаць прозу.
2. перан. Будзённасць, паўсядзённасць жыцця.
П. жыцця.
|| прым. празаі́чны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
про́за ж., прям., перен. про́за;
суча́сная п. — совреме́нная про́за;
п. жыцця́ — про́за жи́зни
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
про́за прям., перен. про́за, -зы ж.;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
про́за, ‑ы, ж.
1. Невершаваная мова. Пісаць прозай. □ [Васіль:] — Пішы летапіс нашага калгаса — і стары, і новы. Вершамі ці прозай — усё роўна. Якімовіч. // Невершаваная літаратура, сукупнасць невершаваных мастацкіх твораў. Беларуская савецкая праза. Асаблівасці прозы Я. Коласа. □ Проза К. Чорнага ў канцы 20‑х гадоў набывала эпічны характар. Луфераў.
2. перан. Будзённасць, штодзённасць; звычайнасць. Проза жыцця. □ Прызнацца, мяне спачатку здзівіла і нават расчаравала ажно такая прастата і проза. Брыль. Гэта проза сялянскай сям’і, але адначасна гэта яе найглыбейшая паэзія. Клімковіч.
•••
Верш у прозе гл. верш.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Про́за ’невершаваная мова’, ’будзённасць’ (ТСБМ). Замацавалася, таксама як і празаік, у пачатку XX ст. (Гіст. лекс., 251). З рус. про́за (Крукоўскі, Уплыў, 85), што, у сваю чаргу, з ням., італ. prosa ’невершаваная мова’, штучны тэрмін на базе першаснага лац. ōrātiō ’простая гаворка’, pro(r)sa < prōrsus ’галавой наперад (ляжаць, бегчы)’ (Банькоўскі, 2, 797; Сной₂, 588).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
празаі́чны, -ая, -ае.
1. гл. проза.
2. Будзённы, абмежаваны дробнымі жыццёвымі інтарэсамі.
Празаічныя турботы.
|| наз. празаі́чнасць, -і, ж.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
прылі́заны, -ая, -ае (разм.).
1. Пра валасы: надта гладка прычасаны.
2. Пра стыль, твор: штучна гладкі, пазбаўлены яркасці, выразнасці.
Прылізаная проза.
|| наз. прылі́занасць, -і, ж. (да 2 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
рытмізава́ны, ‑ая, ‑ае.
Тое, што і рытмічны (у 1 знач.). Рытмізаваная проза.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
паэ́зія, -і, ж.
1. Славесная мастацкая творчасць, пераважна вершаваная.
2. Творы, напісаныя вершаванай мовай.
П. і проза.
Рамантычная п.
Беларуская п.
3. перан., чаго. Што-н. прыгожае, велічнае, узвышанае, што хвалюе, уздзейнічае на пачуцці.
Краявіды, поўныя паэзіі.
|| прым. паэты́чны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)