пратэ́за

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, жаночы род, 2 скланенне

адз. мн.
Н. пратэ́за пратэ́зы
Р. пратэ́зы пратэ́з
Д. пратэ́зе пратэ́зам
В. пратэ́зу пратэ́зы
Т. пратэ́зай
пратэ́заю		 пратэ́замі
М. пратэ́зе пратэ́зах

Крыніцы: nazounik2008, piskunou2012, sbm2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

пратэ́зны, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да пратэза. Пратэзная майстэрня.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

пратэ́з

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне

адз. мн.
Н. пратэ́з пратэ́зы
Р. пратэ́за пратэ́заў
Д. пратэ́зу пратэ́зам
В. пратэ́з пратэ́зы
Т. пратэ́зам пратэ́замі
М. пратэ́зе пратэ́зах

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

Ілкну́ць ’глынуць’ (Нас.). Пратэза і‑. Гл. лыкаць.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Із’е́сці ’з’есці’ (Нас., Сцяшк. МГ). Пратэза і‑. Гл. есці.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Вузна́ць ’пазнаць’ (Бяльк.). Запазычана з рус. узна́ть ’тс’ вусным шляхам (пратэза).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Вуцюг ’прас’ (Бяльк.). Запазычана вусным шляхам (пратэза!) з рус. утюг ’тс’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Вузро́слы ’дарослы’ (Бяльк.). Ад узрасці́ ’вырасці’, гл. узро́ст, як узнясці́, узнёслы ’патэтычны’, аднак пратэза перад прыставачным у сведчыць хутчэй пра запазычанне з рус. взро́слый ’дарослы’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Ні́ты, нітава́нне ’рвота, ваніты’ (Нас., Гарэц.). Ад ваніты, ванітаванне (гл. ванітаваць) шляхам адсячэння пачатковага в, успрынятага як незаканамерная пратэза, пасля адпадзення пачатковага а па мадэлі, спецыфічнай для гаворак усходу Беларусі, параўн. граном < аграном і пад.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Ву́стаўка ’ўстаўка з іншага палатна ў кашулі’ (КЭС, лаг.); ’клін, які ўстаўляецца ў пройму рукава’ (Жд., 1); ’устаўка для надточкі кашулі ў плячах’ (Шат., Сакал.; Тарнацкі, Studia); ’вышыўка ў верхняй частцы рукава сарочкі’ (З нар. сл.), ву́стоўка ’гестка’ (петрык., пін., Шатал.). Ад устаўля́ць, гл. уста́ўка ’тс’, пратэза з’явілася, відаць, у выніку перацяжкі націску; параўн. ву́сцілка.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)