прапа́рваць
дзеяслоў, пераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне
| Цяперашні час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
прапа́рваю |
прапа́рваем |
| 2-я ас. |
прапа́рваеш |
прапа́рваеце |
| 3-я ас. |
прапа́рвае |
прапа́рваюць |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
прапа́рваў |
прапа́рвалі |
| ж. |
прапа́рвала |
| н. |
прапа́рвала |
| Загадны лад |
|---|
| 2-я ас. |
прапа́рвай |
прапа́рвайце |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| цяп. час |
прапа́рваючы |
Крыніцы:
dzsl2007,
krapivabr2012,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
прапа́рваць несов. пропа́ривать
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
прапа́рваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае.
Незак. да прапарыць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
прапа́рыць, -ру, -рыш, -рыць; -раны; зак., што.
Выпарыць (у 1 знач.) як належыць, апрацаваць парай.
П. драўніну.
|| незак. прапа́рваць, -аю, -аеш, -ае.
|| наз. прапа́рванне, -я, н. і прапа́рка, -і, ДМ -рцы, ж.
|| прым. прапа́рачны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
пропа́ривать несов. прапа́рваць;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
прапа́рванне, ‑я, н.
Спец. Дзеянне паводле дзеясл. прапарваць — прапарыць (у 1 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
прапа́рвацца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; незак.
1. Незак. да прапарыцца.
2. Зал. да прапарваць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
прапа́рка, ‑і, ДМ ‑рцы, ж.
Спец. Дзеянне паводле дзеясл. прапарваць — прапарыць (у 1 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Пру́дзіць (адзежу ў лазні) ’знішчаць вошы, прапарваць над вуголлем, дэзінфіцыраваць’ (Нас., Касп., Гарэц., Мік., Др.-Падб., Сл. ПЗБ; кіраў., Нар. сл.), ’апырскваць хімікатамі’ (іўеў., Сл. ПЗБ), пру́дзіцца ’сохнуць’ (Сцяшк.), ’прасушвацца ў лазні ў духу (пра бялізну)’ (талач., в.-дзв., Шатал.). Рус. арл., калуж., разан., смал. пру́диться ’грэцца (каля печкі)’, чэш. pruditi ’гарэць, награваць’, польск. prędanie ’гарэнне’ (Міклашыч, 263). Сюды ж серб.-харв. pruditi ’гарэць, паліць’, prúda ’крапіва’ (Скок, 3, 60). Паводле Фасмера (3, 388), магчыма, звязана з пруд 1; у семантычных адносінах ён параўноўвае слав. *vrěti ’кіпець’ і літ. vérdu, vìrti ’кіпець, бурліць, варыць’. Махэк₂ (488) узнаўляе прасл. *pruditi, якое лічыць роднасным ням. brennen ’паліць’. Гл. яшчэ Коген (Запіскі, 2, кн. 9, 93), які паўтарае версію Петарсана аб тым, што гэтыя словы ўзыходзяць да і.-е. *prend‑//*prond‑ і далей звязаны з прагнуць (гл.). Сюды таксама апру́дзіцца (гл.), параўн. серб.-харв. oprudilo (пра дзіця, якое абмачылася і ў яго пячэ ў паху) (Скок, 3, 60).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)