пракало́ць, -калю́, -ко́леш, -ко́ле; -калі; -ко́латы; зак., каго-што.
Колючы (гл. калоць¹), зрабіць у чым-н. скразную адтуліну, праткнуць.
П. паперу шылам.
П. шыну.
|| незак. прако́лваць, -аю, -аеш, -ае.
|| наз. прако́лванне, -я, н. і прако́л, -у, м.
|| прым. прако́лачны, -ая, -ае (спец.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
пракало́ць
дзеяслоў, пераходны, закончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне
| Будучы час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
пракалю́ |
прако́лем |
| 2-я ас. |
прако́леш |
прако́леце |
| 3-я ас. |
прако́ле |
прако́люць |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
пракало́ў |
пракало́лі |
| ж. |
пракало́ла |
| н. |
пракало́ла |
| Загадны лад |
|---|
| 2-я ас. |
пракалі́ |
пракалі́це |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| прош. час |
пракало́ўшы |
Крыніцы:
dzsl2007,
krapivabr2012,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
пракало́ць I сов.
1. в разн. знач. проколо́ть; (насквозь — ещё) пронзи́ть;
п. іго́лкай папе́ру — проколо́ть игло́й бума́гу;
п. штыко́м — проколо́ть (пронзи́ть) штыко́м;
2. разг. (рогами) пробода́ть
пракало́ць II сов. проколо́ть;
уве́сь дзень ~ло́ў дро́вы — весь день проколо́л дрова́
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
пракало́ць, ‑калю, ‑колеш, ‑коле; зак.
1. што. Праткнуць наскрозь, навылет чым‑н. вострым, колючым. Мех быў праколаты ля завязкі як нажом: пракалолі, мусіць, немцы, калі выскачылі былі з сосніку. Пташнікаў. Вастраверхія елкі імкнуліся ўгару, нібы хацелі пракалоць блакітнае неба. Чарнышэвіч. // Колючы, пранікнуць куды‑н. або даць выйсце чаму‑н. Пракалоць пухір. // Утварыць (адтуліну) пры дапамозе чаго‑н. вострага, колючага. Хітры Зорах .. непрыкметна пракалоў сцізорыкам дзірку ў мяшку. Бядуля.
2. каго. Раніць каго‑н. колючай зброяй. Пракалоць штыком. □ Як толькі машыніст узяўся за рэгулятар і павярнуў, яго навылёт пракалоў клінок дзянікінца. Барашка. // што. Параніць, зрабіўшы пракол. [Палотны] рассцілалі на росным лузе ці на атаве, і па доўгай палатнянай дарожцы можна было бегчы ва ўвесь дух, не баючыся пракалоць аб іржэўнік ногі. Навуменка.
3. перан.; каго-што. Пранікнуць, прайсці наскрозь; пранізаць. На твары калючая ўсмешка, так і праколе, здаецца, навылет і Зэнку і гаспадара. Чорны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
прако́лванне гл. пракалоць.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
прако́лваць гл. пракалоць.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
прабада́ць¹, 1 і 2 ас. не ўжыв., -а́е; зак., каго-што.
Пракалоць рагамі.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
папрако́лваць, -аю, -аеш, -ае; -аны; зак., што.
Пракалоць што-н. у многіх месцах або ўсё, многае.
П. шыны.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
ко́лючы, -ая, -ае.
1. Такі, якім можна ўкалоць, пракалоць што-н.
Колючая зброя.
2. Які стварае адчуванне ўколу (уколаў).
К. боль.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
прасадзі́ць¹, -аджу́, -а́дзіш, -а́дзіць; -а́джаны; зак., што (разм.).
Пракалоць, прабіць чым-н. вострым.
П. нагу цвіком.
|| незак. праса́джваць, -аю, -аеш, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)