праглядзе́ць гл. прагледзець.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
праглядзе́ць
дзеяслоў, пераходны, закончанае трыванне, незваротны, 2-е спражэнне
| Будучы час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
прагляджу́ |
праглядзі́м |
| 2-я ас. |
праглядзі́ш |
прагледзіце́ |
| 3-я ас. |
праглядзі́ць |
праглядзя́ць |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
праглядзе́ў |
праглядзе́лі |
| ж. |
праглядзе́ла |
| н. |
праглядзе́ла |
| Загадны лад |
|---|
| 2-я ас. |
праглядзі́ |
праглядзі́це |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| прош. час |
праглядзе́ўшы |
Крыніцы:
dzsl2007,
krapivabr2012,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
праглядзе́ць сов., в разн. знач. просмотре́ть, прогляде́ть;
п. ру́капіс — просмотре́ть (прогляде́ть) ру́копись;
усю́ ноч п. на зо́ры — всю ночь просмотре́ть (прогляде́ть) на звёзды
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
праглядзе́ць,
гл. прагледзець.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
прагле́дзець, -е́джу, -е́дзіш, -е́дзіць; -е́дзь; -е́джаны і праглядзе́ць, -яджу́, -ядзі́ш, -ядзі́ць; -ядзі́м, -едзіце́, -ядзя́ць; -ядзі́; зак.
1. што. Аглядаючы, гледзячы, азнаёміцца з чым-н.
П. рукапіс.
П. новую экспазіцыю.
2. што. Бегла прачытаць.
П. часопіс.
3. каго-што. Гледзячы, не заўважыць, прапусціць.
П. памылку.
4. перан., каго-што. Не звярнуць належнай увагі, выпусціць з поля зроку (разм.).
За справамі прагледзелі (праглядзелі) сына.
5. што і без дап. Правесці які-н. час, разглядаючы што-н., назіраючы за чым-н.
◊
Усе вочы прагледзець (разм.) — углядаючыся, доўга чакаць каго-н.
|| незак. прагляда́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е (да 1—4 знач.).
|| наз. прагля́д, -у, М -дзе, м. (да 1 і 2 знач.).
Калектыўны п. спектакля.
Аддаць рукапіс на п. каму-н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
прагле́дзець, ‑гледжу, ‑гледзіш, ‑гледзіць і праглядзе́ць, ‑гляджу, ‑глядзіш, ‑глядзіць; зак.
1. што. Бегла прачытаць што‑н., азнаёміцца з чым‑н. Але наўперад гэтыя брашуркі і лісткі трэба было прагледзець, адабраць, бо шмат якія з іх ужо аджылі свой век і страцілі надзённую актуальнасць. Колас. Камандзір палка прагледзеў дакументы і з цікавасцю пачаў слухаць тлумачэнне. Машара. [Дзед:] — Цяпер пойдуць дні рэпетыцый. Трэба праглядзець увесь рэпертуар гэтага года. Караткевіч. // Агледзець што‑н. з мэтай праверкі. Інакш кажучы, стала ясна: трэба нанава прагледзець звяно за звяном і пачаць з гарачых цэхаў. Карпаў. [Настаўнік] праглядзеў сшыткі вучняў трэцяга класа. Кавалёў.
2. каго-што. Не заўважыць, празяваць, прапусціць. Ваню Чакая Уля прагледзела. Спадзявалася ўбачыць уперадзе, а ён вынырнуў ззаду. Паўлаў. [Верка:] — Гэта ж бачу, пайшоў [Кастусь] на канюшню, глядзела, глядзела і ледзь не праглядзела. Гаўрылкін. // перан. Удзяліць недастаткова ўвагі каму‑, чаму‑н.; не даглядзець. [Шыковіч:] — І я не сказаў бы, што сын мой Уладыслаў — гультай і [лежабок]. Безумоўна, занятыя працай, нешта мы прагледзелі. Шамякін.
3. што і без дап. Правесці некаторы час у разглядванні чаго‑н., у назіранні за чым‑н.
•••
Вочы прагледзець — углядаючыся, доўга чакаць каго‑н.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
перлюстрава́ць, -ру́ю, -ру́еш, -ру́е; -ру́й; -рава́ны; зак. і незак., што (спец.).
Праглядзець (праглядаць) паштовыя адпраўленні з мэтай нагляду, цэнзуры.
П. пісьмы.
|| наз. перлюстра́цыя, -і, ж.
|| прым. перлюстрацы́йны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
прогляде́ть сов., разг.
1. прагле́дзець;
прогляде́ть статьи́ прагле́дзець арты́кулы;
2. (не заметить) праглядзе́ць, недагле́дзець;
прогляде́ть опеча́тку праглядзе́ць (недагле́дзець) памы́лку дру́ку;
◊
прогляде́ть глаза́ прагле́дзець во́чы.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
прагле́джаны
1. просмо́тренный; см. праглядзе́ць;
2. просмо́тренный; прозёванный; см. прагле́дзець 1
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
просмотре́ть сов.
1. (ознакомиться) прагле́дзець;
2. (пропустить) прапусці́ць, прагле́дзець, недагле́дзець, не заўва́жыць;
3. (какое-то время) праглядзе́ць;
◊
все глаза просмотре́ть усе́ во́чы прагле́дзець;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)