по́дзвіг
назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне
|
адз. |
мн. |
| Н. |
по́дзвіг |
по́дзвігі |
| Р. |
по́дзвігу |
по́дзвігаў |
| Д. |
по́дзвігу |
по́дзвігам |
| В. |
по́дзвіг |
по́дзвігі |
| Т. |
по́дзвігам |
по́дзвігамі |
| М. |
по́дзвігу |
по́дзвігах |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
по́дзвіг, -у, мн. -і, -аў, м.
Гераічны, самаадданы ўчынак.
Ваенны п.
Працоўны п.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
по́дзвіг, -гу м. по́двиг;
во́інскі п. — во́инский по́двиг
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
по́дзвіг, ‑у, м.
Гераічны, самаадданы ўчынак; важнае па свайму значэнню дзеянне. Працоўны подзвіг. □ Хто не разумее гэтых пачуццяў моладзі — змагацца, ісці на подзвігі, рызыкаваць жыццём?.. Васілевіч. Жыццё Веры Харужай — гэта подзвіг, яркі прыклад служэння Айчыне. «Маладосць».
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
По́дзвіг 1 ’гераічны ўчынак; важнае дзеянне’ (ТСБМ). Бел. слова запазыч. з ц.-слав.; параўн.: май месец пройшоў у холодном подвігу (ТС), што можна растлумачыць як “у змаганні з холадам”. Значэнне “барацьба, змаганне” ў гэтым кантэксце блізкае да значэння ст.-слав. подвигъ. Можна дапусціць, што ў тураўскай гаворцы яно захавалася з часоў непасрэднага ўплыву кірыла-мефодзіеўскай традыцыі (Цыхун, Зб. Талстому, 423). Укр. по́двиг ’подзвіг’, рус. по́двиг, славен. podvíg, серб.-харв. по̏двйг, балг. подвиг ’тс’. Паводле Станкевіча (Зб. тв., 1, 527), у гэтым значэнні — русізм. Гл. наступнае слова.
По́дзвіг 2 ’зрух у рабоце’ (мядз., Нар. словатв.), по́двіх ’лямеш у плузе’ (ДАБМ, камент., 827). Рус. по́двиг ’рух; ход, развіццё (справы, падзеяў)’, подвиг ’рух’. Прасл. *podvigъ ад *dvig(a)ti ’падымаць, перамяшчаць’, якое выводзяць ад *dvigъ або *d(ъ)vigъ ’развіліна, раздвоены сук, які служыў сродкам падымання ці перамяшчэння’, роднасны ням. Zweig ’галіна’ (Трубачоў, ЭССЯ, 5, 168). Але Мартынаў (Зб. Крапіве, 211–212) мяркуе, што ўсх.-палес. pódwih ’дубовая галінка для ўмацавання правай паліцы сахі’ выводзіцца з *pod‑vig, дзе другая частка слова звязана з серб.-харв. вигови ’сіло, пута’, виг ’пастка’, што, магчыма, сведчыць пра аманімію формаў.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
ра́тны, -ая, -ае (уст. і высок.).
Ваенны, баявы.
Р. подзвіг.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
по́двиг по́дзвіг, -гу м.;
герои́ческий по́двиг гераі́чны по́дзвіг;
во́инский по́двиг во́інскі по́дзвіг;
трудовы́е по́двиги працо́ўныя по́дзвігі.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
бяспры́кладны, -ая, -ае.
Які не мае сабе роўнага; выключны.
Б. подзвіг.
|| наз. бяспры́кладнасць, -і, ж.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
неўміру́чы, -ая, -ае.
1. Які жыве вечна, не паддаецца смерці.
Н. народ.
2. Які застаецца назаўсёды ў памяці людзей.
Н. подзвіг.
|| наз. неўміру́часць, -і, ж.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
бессмяро́тны, -ая, -ае.
1. Які ніколі не памірае, вечна жывы.
Б. народ.
2. Які застаецца назаўсёды ў памяці людзей, неўміручы (высок.).
Б. подзвіг.
Бессмяротнае імя.
|| наз. бессмяро́тнасць, -і, ж.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)