плю́шавы
прыметнік, адносны
|
адз. |
мн. |
| м. |
ж. |
н. |
- |
| Н. |
плю́шавы |
плю́шавая |
плю́шавае |
плю́шавыя |
| Р. |
плю́шавага |
плю́шавай
плю́шавае |
плю́шавага |
плю́шавых |
| Д. |
плю́шаваму |
плю́шавай |
плю́шаваму |
плю́шавым |
| В. |
плю́шавы (неадуш.)
плю́шавага (адуш.) |
плю́шавую |
плю́шавае |
плю́шавыя (неадуш.)
плю́шавых (адуш.) |
| Т. |
плю́шавым |
плю́шавай
плю́шаваю |
плю́шавым |
плю́шавымі |
| М. |
плю́шавым |
плю́шавай |
плю́шавым |
плю́шавых |
Крыніцы:
krapivabr2012,
piskunou2012,
prym2009,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
плю́шавы, ‑ая, ‑ае.
Які мае адносіны да плюшу. Плюшавая фабрыка. // Зроблены з плюшу або пакрыты плюшам. Плюшавая дарожка. Плюшавы мішка. Плюшавая канапа.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
плюш, -у, м.
Шарсцяная або баваўняная тканіна з доўгім ворсам.
|| прым. плю́шавы, -ая, -ае.
Плюшавае паліто.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
мі́шка, ‑і, м.
Разм. Мядзведзь (з адценнем ласкі і фамільярнасці). // Дзіцячая цацка. Плюшавы мішка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
плю́шаўка, ‑і, ДМ ‑шаўцы; Р мн. ‑шавак; ж.
Разм. Плюшавы жакет на ваце або на ваціне. У дзвярах новага дома стаяла бабка. Бледны твар. Сівыя валасы з-пад шэрай вязанай хусткі, жакет-плюшаўка. Арабей.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Плюш ’тканіна з ворсам, вышэйшым, як у аксаміце’ (ТСБМ; в.-дзв., Сл. ПЗБ), плю́шаўка ’плюшавы жакет’ (Жд. 1; Сцяшк. Сл.), плюшаві́к ’тс’ (в.-дзв., Сл. ПЗБ; Сл. Брэс.). Новае (з пач. XX ст.) запазычанне з рус. плюш, якое з ням. Plüsch (з XVII ст.) < франц. pluche, peluche (XVI ст.) < (se) pelucher ’калмаціць’ < італ.-лац. pilūccāre < лац. pilus ’волас’ (Фасмер, 3, 290; Банькоўскі, 2, 613). Параўн. таксама больш старое запазычанне пліс (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Пліс 1 ’баваўняная варсістая тканіна, падобная да аксаміту’ (ТСБМ; віц., Хрэст. дыял.), ’аксаміт’ (Бяльк.); укр. плис ’баваўняны аксаміт’, рус. наўг. тис ’тс’. З гал. pluis, ням. Pluss (XVII ст.), якія з лац. pilus ’волас’ (Карскі, Труды, 422; Фасмер, 3, 282; Васэрцыер, 174) < араб. belas ’шарсцяная матэрыя’. Сюды ж: плі́савы ’аксамітавы’ (рас., Шатал.), плі́саўка ’плюшавы жакет’ (дзятл., З нар. сл.), ’плюшавая куртка’ (калінк., Мат. Гом.).
Пліс 2, плі́са, плі́ска ’шырокая стужка на падоле спадніцы’ (Бір.; Жд. 1; чырв., З нар. сл.), ’плісэ’ (капыл., Сл. ПЗБ), плі́сы ’фальбоны’ (смарг., Сл. ПЗБ), ’стужкі на спадніцы, прышытыя папярок’ (ТС). З польск. plisa ’тс’, якое з франц. plissé ’плісіроўка’, ’плісэ’, што з’яўляецца дзеепрыметнікам да plisser = plisować ’запрасоўваць фалды на тканіне’ (SWO, 1980, 581; Банькоўскі, 2, 610).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
прыма́заць, ‑мажу, ‑мажаш, ‑мажа; зак., каго-што.
1. Злёгку, тонкім слоем замазаць. Госць адрэзаў ад доўгай булкі не па-тутэйшаму тоўстую лусту, нажом зачэрпаў са слоіка мармеладу, цераз сілу культурна прымазаў хлебныя ноздры чырвоным. Брыль.
2. Прымацаваць дзе‑н., далучыць да чаго‑н., замазваючы чым‑н. клейкім. Бабура на скорую руку залажыў дзірку зверху печы кавалкам іржавай бляхі і прымазаў глінаю, каб хоць дым не валіў на хату. Колас.
3. Разм. Змазаўшы чым‑н., прыгладзіць (валасы).
4. перан. Разм. Уладкаваць куды‑н. Томчак падарыў .. [Барылу] свой плюшавы камзол з галунамі і «прымазаў» у солтысы. Бажко.
5. У азартных гульнях — дадаць сваю долю да стаўкі якога‑н. іграка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)