перакулі́цца, -кулю́ся, -ку́лішся, -ку́ліцца; зак. (разм.).
1. Перавярнуцца дном, нізам уверх ці паваліцца набок, на спіну, абярнуцца.
Павозка перакулілася.
2. цераз што. Перавярнуцца цераз галаву або перакуліцца цераз каго-, што-н.
П. цераз плот.
|| незак. пераку́львацца, -аюся, -аешся, -аецца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
перакулі́цца
дзеяслоў, непераходны, закончанае трыванне, зваротны, 2-е спражэнне
| Будучы час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
перакулю́ся |
пераку́лімся |
| 2-я ас. |
пераку́лішся |
пераку́ліцеся |
| 3-я ас. |
пераку́ліцца |
пераку́ляцца |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
перакулі́ўся |
перакулі́ліся |
| ж. |
перакулі́лася |
| н. |
перакулі́лася |
| Загадны лад |
|---|
| 2-я ас. |
перакулі́ся |
перакулі́цеся |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| прош. час |
перакулі́ўшыся |
Крыніцы:
dzsl2007,
krapivabr2012,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
перакулі́цца сов., разг. опроки́нуться, перекувырну́ться; (через голову) кувырну́ться
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
перакулі́цца, ‑кулюся, ‑кулішся, ‑куліцца; зак.
Разм. Перавярнуцца дном, нізам уверх; паваліцца набок, абярнуцца. На павароце каля моста машына з’ехала пад адхон і перакулілася. Жычка. Бітончык, неасцярожна крануты нагою, перакуліўся, і малако пацякло па пыльным тратуары. Пальчэўскі. // Упаўшы, перавярнуцца на спіну, перакаціцца. Варона перакулілася дагары, выставіла ногі з сагнутымі кіпцюрамі і падрыхтавалася да абароны. Якімовіч. // Перавярнуцца цераз галаву. Цела мешкавата перагнулася, перакінулася цераз галаву і пляснула нагамі ў ваду. Лобан. // Перакінуцца цераз каго‑, што‑н. Перакуліцца цераз плот. □ [Міхась] не мог супакоіцца, пакуль знясілены, паранены ў абедзве нагі, той [Сёмка Ларывонаў] пад раніцу не перакуліўся цераз бруствер траншэі. Сіўцоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
перекувыркну́ться перакулі́цца.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
перекувырну́ться перакулі́цца.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
пераку́львацца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; незак.
1. Незак. да перакуліцца.
2. Зал. да перакульваць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
скапатава́ць, ‑туе; зак.
Спец. Перакуліцца цераз насавую (маторную) частку пры пасадцы або ўзлёце (пра самалёт).
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Перакулды́кнуцца ’перакуліцца’ (Бяльк.), смал. перекулды́кну́ться ’з цяжкасцю павярнуцца’. Рус. (Літва, Эстонія) перекулдыхну́ться ’перакуліцца’. Да пера- (гл.) і ⁺‑кулды́кацца, якое можна супаставіць з літ. kuldùkas ’драўляны абутак’, невыгоднасць карыстання якім прыводзіла да спатыкання і падання, асабліва ў снежную пару.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
опроки́нуться
1. перакулі́цца, абярну́цца;
2. (повалиться) павалі́цца, звалі́цца; (вывалиться) вы́валіцца; вы́куліцца.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)