Пе́тра-паўла ’божая кароўка, Coccinella septempunctata’ (брасл., ЛА, 1), Пётра–Паўла (міёр., брасл., З жыцця, 169). Другасна збліжаная з імёнамі апосталаў Пятра і Паўла назва, якую нельга адрываць ад бедрык ’тс’ (гл.) (Трубачоў, Этимология–1975, 12). Сюды ж пе́транка ’божая кароўка, Coccinella’ (Сцяшк. Сл.). Суфікс ‑ка, як у іншых ласкальных назвах насякомага: кароўка, андрэйка, бедарка, матрунка, кандратка і інш. (гл. Шаталава, З жыцця, 166–178). Параўн. пе́трык (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Па́вал
назоўнік, уласны, адушаўлёны, асабовы, мужчынскі род, 1 скланенне
|
адз. |
мн. |
| Н. |
Па́вал |
Па́ўлы |
| Р. |
Па́ўла |
Па́ўлаў |
| Д. |
Па́ўлу |
Па́ўлам |
| В. |
Па́ўла |
Па́ўлаў |
| Т. |
Па́ўлам |
Па́ўламі |
| М. |
Па́ўле |
Па́ўлах |
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
Па́вел
назоўнік, уласны, адушаўлёны, асабовы, мужчынскі род, 1 скланенне
|
адз. |
мн. |
| Н. |
Па́вел |
Па́ўлы |
| Р. |
Па́ўла |
Па́ўлаў |
| Д. |
Па́ўлу |
Па́ўлам |
| В. |
Па́ўла |
Па́ўлаў |
| Т. |
Па́ўлам |
Па́ўламі |
| М. |
Па́ўле |
Па́ўлах |
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
геста́павец, ‑паўла, м.
Фашыст, які знаходзіўся на службе ў гестапа.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
вы́мах, ‑у, м.
Спец. Даўжыня кроку ў часе хады, бегу. Усім вымахам сваіх цыбатыя ног Шыпулька паімчаўся да Паўла Іванавіча. Кулакоўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Пятро́ ’божая кароўка, Coccinella’ (ЛА, 1), пятра́‑па́ўла ’тс’ (брасл., Сл. ПЗБ), пятру́к ’тс’ (швянч., Сл. ПЗБ), пятру́шка ’тс’ (паст., Сл. ПЗБ; Жд.). Гл. пе́трык.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
дако́рлівасць, ‑і, ж.
Тое, што і дакор. Позіркамі, у якіх былі і надзея, і дакорлівасць, і амаль што абурэнне, .. [Валя] акінула фае — Паўла не было. Шахавец.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
гняўко́, ‑а, м.
Разм. Пра гняўлівага чалавека. Пяты дзень выбірала Надзя бульбу. Усё спадзявалася ўбачыць Паўла. Гэтакі гняўко, больш месяца і вачэй не паказаў. Чарнышэвіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ускудла́ціцца, ‑лачуся, ‑лацішся, ‑лаюцца; зак.
Стаць, зрабіцца кудлатым; растрапацца. За цяжкую дарогу бародка Паўла Паўлавіча ўскудлацілася, хітрыя вочкі запалі, але стары не здаваўся, пабліскваў залатымі зубамі. Новікаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
сама́н, ‑у, м.
Цэгла-сырэц, зробленая з сумесі гліны, гною і сечанай саломы. Асабліва радавала Паўла Арсеньевіча будаўніцтва: дамы калгаснікаў, новыя фермы, школы і клубы, некаторыя — упершыню ў гэтых мясцінах — з саману. Брыль.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)