патана́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; незак.
Тое, што і тануць.
Вёска патанае ў садах.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
патана́ць
дзеяслоў, непераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне
| Цяперашні час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
патана́ю |
патана́ем |
| 2-я ас. |
патана́еш |
патана́еце |
| 3-я ас. |
патана́е |
патана́юць |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
патана́ў |
патана́лі |
| ж. |
патана́ла |
| н. |
патана́ла |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| цяп. час |
патана́ючы |
Крыніцы:
dzsl2007,
krapivabr2012,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
патана́ць несов., разг. тону́ть, утопа́ть;
п. у зе́лені — утопа́ть (тону́ть) в зе́лени
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
патана́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак.
Тое, што і тануць. [Салдат-ветэран:] З той вайны гэты край мне знаёмы, У балотах і рэках не раз патанаў... Бачыла. Вёскі проста патанаюць у пладовых садах. В. Вольскі. Людскія галасы патанаюць пад шатамі дрэў. Няхай.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
потопа́ть несов., уст., прост. патана́ць.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Тана́ць ’тануць’ (кіраў., Нар. сл.; карэліц., Нар. словатв.). Абстрагаванае ад шматкратнага патана́ць ’тс’ (ТСБМ). Гл. тануць.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
утопа́ть несов.
1. (тонуть) тану́ць; (топиться) тапі́цца;
2. перен. патана́ць, тану́ць;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
тону́ть несов.
1. тану́ць; патана́ць; (о человеке) тапі́цца;
2. перен. (становиться незаметным) тану́ць;
тону́ть в тума́не тану́ць у тума́не.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Пато́п ’разводдзе, паводка’, патопа ’патоп, непралазная гразь’ (Нас., Бір. Дзярж.), ’балоцістае месца’ (Нас.). Укр. потоп ’патоп’, потопа ’паводка’, рус. пото́п, пск., цвяр. по́топь ’разліў, паводка’, польск. potop, чэш., славац. potopa, славен. potòp, серб.-харв. по̀топ, макед., балг. потоп ’патоп’, ’разводдзе’. Прасл. potop(a) < potopiti < topiti > тану́ць ’патанаць’ (гл.).
Пато́п 2 ’стаптаны агарод’ (ганц., Сл. ПЗБ). Да (па‑)таптаць (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Та́нуць ’раставаць’: снежок до вечэра тане (ТС). Параўн. укр. та́нути ’таяць’. Дзеяслоў з ‑ну‑ ад таць ’таяць’, гл. Параўн. таяць, гл.
Тану́ць ’гінуць, паміраць, ідучы на дно; тапіцца’, ’вязнуць’ (ТСБМ), ’залівацца вадой’ (Некр. і Байк., Шат., Бяльк., Сержп. Прымхі, Федар. 4, Сл. ПЗБ, ТС), тана́ць ’тануць’ (карэліц., Нар. словатв.; кіраў., Нар. сл.), то́пнуць, то́нуць ’тс’ (Ласт.), тону́ті ’тс’ (Вруб.), ст.-бел. тонути, танути ’тс’ (канец XV ст., КГС). Укр. тону́ти ’тс’, рус. тону́ть ’тс’, польск. tonąć ’тс’, н.-луж. toniś, чэш. tonouti ’тс’, славац. tonúť ’тс’, славен. toníti ’тс’, серб.-харв. то̀нути ’тс’, балг. тъ́на ’патанаць’, дыял. то́на, макед. тоне ’тс’. З прасл. *tonǫti < *topnǫti ’тануць’, звязанага з *topiti ’тапіць’ (Фасмер, 4, 77; Брукнер, 573; Махэк₂, 647; Голуб-Ліер, 367; Шустар-Шэўц, 1516; ЕСУМ, 5, 597; Борысь, 637; Рачава, Этимология–2003–2005, 186). Гл. тапі́ць 1.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)