парале́льны

прыметнік, адносны

адз. мн.
м. ж. н. -
Н. парале́льны парале́льная парале́льнае парале́льныя
Р. парале́льнага парале́льнай
парале́льнае		 парале́льнага парале́льных
Д. парале́льнаму парале́льнай парале́льнаму парале́льным
В. парале́льны (неадуш.)
парале́льнага (адуш.)		 парале́льную парале́льнае парале́льныя (неадуш.)
парале́льных (адуш.)
Т. парале́льным парале́льнай
парале́льнаю		 парале́льным парале́льнымі
М. парале́льным парале́льнай парале́льным парале́льных

Крыніцы: krapivabr2012, piskunou2012, prym2009, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

ліне́йна-парале́льны

прыметнік, адносны

адз. мн.
м. ж. н. -
Н. ліне́йна-парале́льны ліне́йна-парале́льная ліне́йна-парале́льнае ліне́йна-парале́льныя
Р. ліне́йна-парале́льнага ліне́йна-парале́льнай
ліне́йна-парале́льнае		 ліне́йна-парале́льнага ліне́йна-парале́льных
Д. ліне́йна-парале́льнаму ліне́йна-парале́льнай ліне́йна-парале́льнаму ліне́йна-парале́льным
В. ліне́йна-парале́льны (неадуш.)
ліне́йна-парале́льнага (адуш.)		 ліне́йна-парале́льную ліне́йна-парале́льнае ліне́йна-парале́льныя (неадуш.)
ліне́йна-парале́льных (адуш.)
Т. ліне́йна-парале́льным ліне́йна-парале́льнай
ліне́йна-парале́льнаю		 ліне́йна-парале́льным ліне́йна-парале́льнымі
М. ліне́йна-парале́льным ліне́йна-парале́льнай ліне́йна-парале́льным ліне́йна-парале́льных

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

паслядо́ўна-парале́льны

прыметнік, адносны

адз. мн.
м. ж. н. -
Н. паслядо́ўна-парале́льны паслядо́ўна-парале́льная паслядо́ўна-парале́льнае паслядо́ўна-парале́льныя
Р. паслядо́ўна-парале́льнага паслядо́ўна-парале́льнай
паслядо́ўна-парале́льнае		 паслядо́ўна-парале́льнага паслядо́ўна-парале́льных
Д. паслядо́ўна-парале́льнаму паслядо́ўна-парале́льнай паслядо́ўна-парале́льнаму паслядо́ўна-парале́льным
В. паслядо́ўна-парале́льны (неадуш.)
паслядо́ўна-парале́льнага (адуш.)		 паслядо́ўна-парале́льную паслядо́ўна-парале́льнае паслядо́ўна-парале́льныя (неадуш.)
паслядо́ўна-парале́льных (адуш.)
Т. паслядо́ўна-парале́льным паслядо́ўна-парале́льнай
паслядо́ўна-парале́льнаю		 паслядо́ўна-парале́льным паслядо́ўна-парале́льнымі
М. паслядо́ўна-парале́льным паслядо́ўна-парале́льнай паслядо́ўна-парале́льным паслядо́ўна-парале́льных

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

сустрэ́чна-парале́льны

прыметнік, адносны

адз. мн.
м. ж. н. -
Н. сустрэ́чна-парале́льны сустрэ́чна-парале́льная сустрэ́чна-парале́льнае сустрэ́чна-парале́льныя
Р. сустрэ́чна-парале́льнага сустрэ́чна-парале́льнай
сустрэ́чна-парале́льнае		 сустрэ́чна-парале́льнага сустрэ́чна-парале́льных
Д. сустрэ́чна-парале́льнаму сустрэ́чна-парале́льнай сустрэ́чна-парале́льнаму сустрэ́чна-парале́льным
В. сустрэ́чна-парале́льны (неадуш.)
сустрэ́чна-парале́льнага (адуш.)		 сустрэ́чна-парале́льную сустрэ́чна-парале́льнае сустрэ́чна-парале́льныя (неадуш.)
сустрэ́чна-парале́льных (адуш.)
Т. сустрэ́чна-парале́льным сустрэ́чна-парале́льнай
сустрэ́чна-парале́льнаю		 сустрэ́чна-парале́льным сустрэ́чна-парале́льнымі
М. сустрэ́чна-парале́льным сустрэ́чна-парале́льнай сустрэ́чна-парале́льным сустрэ́чна-парале́льных

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

пара́бала, -ы, мн. -ы, -бал, ж.

У матэматыцы: лінія перасячэння круглага конуса плоскасцю, паралельнай якой-н. датычнай плоскасці гэтага конуса.

|| прым. парабалі́чны, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

пара́бала, ‑ы, ж.

Спец. Лінія перасячэння круглага конуса плоскасцю, паралельнай якой‑н. датычнай плоскасці гэтага конуса.

[Грэч. parabolē.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

парале́ль, -і, мн. -і, -ей, ж.

1. У матэматыцы: прамая, якая не перасякае другую прамую, што ляжыць з ёй у адной плоскасці.

Правесці п.

2. перан. Параўнанне, а таксама з’ява, якая можа параўноўвацца з іншай падобнай з’явай (кніжн.).

Правесці п. паміж чым-н. Канкрэтнасць гістарычных паралелей.

3. Уяўная лінія перасячэння зямной паверхні плоскасцю, паралельнай плоскасці экватара.

Паралелі і мерыдыяны на геаграфічнай карце.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

Пе́ндарка (пе́ндарко) ’божая кароўка’ (ст.-дар., ЖНС). З педарка (гл.), у якім ‑д‑ пад уплывам паралельнай формы: петарка — федарка; другасная назалізацыя, параўн. пе́дурка — се́дурка, сэ́ндарка — пе́ндарка (Жыв. св., 83–85).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Прадава́чка ’прадаўшчыца’ (ігн., Сл. ПЗБ). Лічыцца калькай літ. pardavėja ’тс’, паралельнай да kasėja ’канапка’, siuvėja ’швачка’ і пад. (Baltistica, 26, 2, 167), параўн., аднак, у Скарыны продавач і балг. продава́чка, што сведчыць аб магчымасці самастойнага утварэння ад прадаваць, гл. прадаць (Цыхун, Зб. памяці Талстога, 1, 329).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Перабуры́ць ’перастаць моцна, з вялікай сілай дзьмуць (пра вецер)’ (ТС). Да пера- і буры́ць, бу́ра (гл.). Апошняе да прасл. *buriti (sę) < і.-е. *bheu̯‑. Параўнаўшы з паралельнай прасл. парай *buna — *buniti (з блізкімі значэннямі), можна бачыць што ‑r‑ у bur’а — суфіксальнае (Трубачоў, Эт. сл., 3, 95–96 і 98–99).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)