парале́ль
назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, жаночы род, 3 скланенне
|
адз. |
мн. |
| Н. |
парале́ль |
парале́лі |
| Р. |
парале́лі |
парале́лей
парале́ляў |
| Д. |
парале́лі |
парале́лям |
| В. |
парале́ль |
парале́лі |
| Т. |
парале́ллю |
парале́лямі |
| М. |
парале́лі |
парале́лях |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
парале́ль, -і, мн. -і, -ей, ж.
1. У матэматыцы: прамая, якая не перасякае другую прамую, што ляжыць з ёй у адной плоскасці.
Правесці п.
2. перан. Параўнанне, а таксама з’ява, якая можа параўноўвацца з іншай падобнай з’явай (кніжн.).
Правесці п. паміж чым-н. Канкрэтнасць гістарычных паралелей.
3. Уяўная лінія перасячэння зямной паверхні плоскасцю, паралельнай плоскасці экватара.
Паралелі і мерыдыяны на геаграфічнай карце.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
парале́ль ж., в разн. знач. паралле́ль;
праве́сці п. — провести́ паралле́ль;
шасцідзяся́тая п. — шестидеся́тая паралле́ль
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
парале́ль, ‑і, ж.
1. Паралельная лінія. Правесці паралель.
2. Умоўная лінія, праведзеная па зямной паверхні паралельна экватару, усе пункты якой маюць аднолькавую геаграфічную шырату. Змыкайце рады Камінтэрна На ўсіх паралелях зямлі. Глебка.
3. перан. З’ява, якая можа параўноўвацца з іншай, аналагічнай з’явай. Канкрэтнасць гістарычнай паралелі, такім чынам, выпраўляла лінію абстрактных разваг героя, не даючы яму збіцца з пазіцый рэалізму. Лойка. // Параўнанне, супастаўленне. У шматлікіх работах аб творчасці Коласа робяцца паралелі паміж «Казкамі жыцця» і байкамі Крылова, алегорыямі Салтыкова-Шчадрына, Горкага і г. д. Навуменка.
[Ад грэч. parállēlos — які знаходзіцца, праходзіць побач.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Парале́ль ’паралельная лінія; умоўная лінія, праведзеная па зямной паверхі паралельна экватару, усе пункты якой маюць аднолькавую геаграфічную шырыню’ (ТСБМ). З рус. паралле́ль, якое з франц. parallèle або ням. Parallel. Крыніца слова — лац. parallēlus ад грэч. παράλληλος ’лінія, якая ідзе ўздоўж другой’ (Клюге-Гётце, 432 і наст.; Фасмер, 3, 204).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
паралле́ль в разн. знач. парале́ль, -лі ж.;
провести́ паралле́ль перен. праве́сці парале́ль;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
пяцідзеся́ты, ‑ая, ‑ае.
Ліч. парадк. да пяцьдзесят. Пяцідзесятыя гады. Пяцідзесятая паралель.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
падабенства, падобнасць; паралель, паралелізм, асацыяцыя (перан.)
Слоўнік сінонімаў і блізказначных слоў, 2-е выданне (М. Клышка, правапіс да 2008 г.)
Жы́ршча ’ржышча’ (Сл. паўн.-зах.). Метатэза з ржы́шча. Дакладная паралель у н.-луж. žyršśo, ržyšćo ’тс’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Паганю́ка, паганскі ’паўзуны’ (З нар. сл., мазыр.). Да паганы. Семантычная паралель у рус. пск. поганик, поган ’змяя, паўзун’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)